Bota

Konklava në Vatikan: Si funksionon dhe kur do të zgjidhet Papa i ri?

Shkruar nga Anabel

6 Maj 2025

Konklava në Vatikan: Si funksionon dhe kur do të zgjidhet Papa i ri?
Photograph: Riccardo Antimiani/EPA

Të mërkurën (7 maj 2025), kardinalët do të fillojnë të votojnë në Kapelën Sistine për të zgjedhur Papën e ri. Procesi është goxha interesant, ndaj po jua tregojmë.

Kush merr pjesë?

Kardinalët, të cilët janë edhe anëtarët më të lartë të klerit katolik të njohur si “princat e kishës” marrin pjesë në votim. Vetëm ata që janë nën moshën 80 vjeç lejohen të votojnë. Dy prej tyre kanë njoftuar se nuk do të jenë të pranishëm për shkak të problemeve shëndetësore. (Një tjetër kardinal, Angelo Becciu, i dënuar për mashtrim dhe përvetësim në vitin 2022, nuk do të marrë pjesë.) Vatikani ka konfirmuar se të 133 kardinalët që pritet të marrin pjesë kanë mbërritur në Romë.

Më shumë se 50 nga kardinalët votues janë europianë dhe pjesa më e madhe janë nga Italia. 10 të tjerë janë nga SHBA, 23 nga Azia dhe 18 nga Afrika.

Nisja e konklavës

Burrat (të veshur me të kuqe) do të nisen nga rezidenca e tyre në “Casa Santa Marta” drejt Kapelës Sistine. Ata do të dorëzojnë telefonat; kapela tashmë është kontrolluar për pajisje përgjimi dhe janë instaluar pajisje për bllokimin e sinjaleve. Secili do të bëjë një betim për ruajtjen e sekretit.
 
Mjeshtri i ceremonive liturgjike papnore thotë “Extra omnes” (“Të gjithë jashtë”). Të gjithë të pranishmit, përveç kardinalëve votues dhe një numri të vogël zyrtarësh dhe mjekësh, largohen dhe dyert mbyllen.
 
Nuk ka fjalime apo debate brenda Kapelës Sistine. Votimi i parë ka gjasa të bëhet të mërkurën pasdite. Më pas, do të mbahen katër votime në ditë derisa një kandidat të arrijë shumicën e votave.
Dita e tyre nis me meshë. Kardinalët do të ndalojnë për drekë rreth orës 12:30 dhe do të kthehen në Kapelën Sistine pasdite për raunde të tjera votimi. Ata do të luten së bashku në mbrëmje dhe do të kthehen në shtëpinë e mysafirëve “Santa Marta” për darkë. (Në “Santa Marta” ka vetëm 120 dhoma, kështu që është siguruar akomodim shtesë në një rezidencë aty pranë).
 
Nëse nuk ka rezultat pas tre ditësh, kardinalët mund të marrin një ditë pushimi për lutje dhe reflektim.

Si funksionon sistemi i votimit?

Çdo kardinali i caktohet një tavolinë, mbi të cilën ndodhen një stilolaps dhe një grumbull fletësh votimi me fjalët “Eligo in summum pontificem” (“Zgjedh si Papë suprem”) të shkruara në krye. Ata shkruajnë emrin që duan, palosin fletën dhe e vendosin në një enë bronzi.
 
Fletët e votimit numërohen dhe rinumërohen përpara se të shpohen me gjilpërë – nëpërmjet fjalës “eligo” – dhe të lidhen në një tufë. Pastaj digjen. Nëse nuk ka rezultat, shtohen kimikate për të bërë tymin të zi; nëse zgjidhet një kandidat, tymi bëhet i bardhë.
Tymi kalon përmes një oxhaku të instaluar në çati. Zjarrfikësit e Vatikanit janë në gatishmëri nëse ndodh ndonjë incident.
 
Kur tymi i bardhë del nga oxhaku, bien edhe kambanat, duke i sinjalizuar turmës jashtë se “habemus Papam” – “Kemi një Papë (të ri)”.
 
Çfarë ndodh me Papën e ri?
 
Drejtuesi i Kolegjit të Kardinalëve pyesin të përzgjedhurin: “A e pranon zgjedhjen tënde si Papë suprem?” Nëse ai pranon, duhet të vendosë për emrin e tij papnor. Kardinalët do t’i betohen për besnikëri Papës së ri.
Më pas, ai do të çohet në Dhomën e Lotëve, ku do të zhvishet nga veshja e kuqe e kardinalit dhe do të vishet me petkun e bardhë papnor. Zakonisht përgatiten veshje të madhësive të ndryshme (të vogël, të mesme dhe të madhe). Këtë herë mendohet se Vatikani po riciklon veshjet nga konklavat e mëparshme.
 
Papa i ri del në ballkonin kryesor të bazilikës së Shën Pjetrit për të përshëndetur turmën e njerëzve.

Sa do të zgjasë konklava?

Mund të zgjasë nga disa orë deri në javë. Konklava më e gjatë në histori, në shekullin XIII, zgjati dy vjet e nëntë muaj. Që nga fillimi i shekullit XX, shumica e konklavave kanë zgjatur dy ose tre ditë.

Nëse pas 13 ditësh votimi askush nuk ka arritur shumicën prej 2/3 të votave, mbahet një votim vetëm midis dy kandidatëve kryesorë – por gjithsesi kërkohen dy të tretat e votave për t’u bërë Papë. Nëse nuk vendoset, nuk dihet se ç’do të ndodhë.

Ç'ndodh në Vatikan?

Vatikani ka njoftuar se do të ndërpresë valët e telefonave brenda qytet-shtetit gjatë konklavës për zgjedhjen e Papës së ri – pa përfshirë sheshin e Shën Pjetrit.

Zyra e presidencës së Guvernatoratit të Qyetet-Shtetit të Vatikanit deklaroi se “të gjitha sistemet transmetuese të sinjalit të telekomunikacionit për telefonat celularë, që ndodhen në territorin e Vatikanit … do të çaktivizohen që nga ora 15:00 më 7 maj. Sinjali do të rikthehet pas shpalljes së zgjedhjes së Papës suprem,” thuhet në deklaratë.

Megjithatë, çaktivizimi nuk do të përfshijë sheshin e Shën Pjetrit, u tha gazetarëve zëdhënësi i Vatikanit, Matteo Bruni.