Organizata Botërore e Shëndetësisë është akuzuar për komplot me Ministrinë e Shëndetësisë në Itali për të hequr një raport që zbulonte keqmenaxhimin e vendit në fillim të pandemisë së koronavirusit - botimi i së cilës kishte për qëllim parandalimin e vdekjeve në të ardhmen, raporton ekskluzivisht Guardian.
Italia ishte vendi i parë europian që u përfshi nga pandemia. Raporti, i punuar nga shkencëtari i OBSH-së Francesco Zambon dhe 10 kolegë të tij në të gjithë Europën, u financua nga qeveria e Kuvajtit me synimin për të siguruar informacion për vendet e tjera.
Studimi me titull “Një Sfidë e Paprecedentë: Përgjigja e Parë e Italisë ndaj Covid-19”, u botua në faqen e internetit të OBSH-së më 13 maj përpara se të fshihej ditën tjetër, siç u raportua për herë të parë nga Guardian në gusht. Raporti me 102 faqe tha se plani pandemik i Italisë nuk ishte përditësuar që nga viti 2006 dhe se, për shkak të papërgatitjes, përgjigjja fillestare nga spitalet ishte "e improvizuar dhe kaotike".
Dokumenti dyshohet se u hoq me kërkesë të Ranieri Guerra, ndihmësdrejtori i përgjithshëm i OBSH-së për iniciativat strategjike. Guerra ka qenë drejtori i përgjithshëm për parandalimin e sëmundjeve në Ministrinë italiane të Shëndetësisë midis vitit 2014 dhe fundit të vitit 2017 dhe për këtë ishte përgjegjës për përditësimin e planit pandemik sipas udhëzimeve të reja të paraqitura nga OBSH dhe Qendra Europiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve (ECDC).
Udhëzimet e vjetra janë një element thelbësor në hetimet paraprake që po kryhen nga prokurorët në Bergamo - provinca e Lombardisë e goditur më shumë gjatë valës së parë të pandemisë - si neglizhencë e mundshme kriminale nga autoritetet. Vdekjet e lidhura me Covid në Itali tejkaluan 60,000 të dielën, numri më i lartë në Europën kontinentale.
Hetuesit po përdorin gjithashtu një raport të përpiluar pas valës së parë nga një gjeneral i ushtrisë në pension, Pier Paolo Lunelli, i cili arriti në përfundimin se deri në 10,000 vdekje mund të lidhen me mungesën e protokolleve të mjaftueshme anti-pandemike.
Francesco Zambon pretendon se Guerra e kërcënoi atë me pushim nga puna nëse nuk modifikonte pjesën e tekstit që i referohet planit të vjetëruar. Ai tha se pavarësisht informimit të zyrtarëve të lartë të OBSH-së për kërcënimet dhe rreziqet, asnjë hetim i brendshëm nuk u krye. Në atë kohë, OBSH nuk shpjegoi pse raporti u hoq, por tha në një deklaratë javën e kaluar se "përmbante pasaktësi dhe mospërputhje".
"Raporti nuk kritikoi qeverinë italiane, por theksoi kritikat me të cilat përballet menaxhimi i pandemisë, duke filluar nga premisa e planit të vjetër pandemik, i cili vetëm u rikonfirmua dhe nuk u përditësua në 2017," tha Zambon. "Ekipi e kontrolloi plotësisht këtë dhe zbuloi se të gjitha planet që erdhën pas vitit 2006 u kopjuan dhe ngjitën - asnjë fjalë ose presje nuk u ndryshua në tekst."
OBSH tha në një deklaratë me email për Guardian të enjten: "Ne jemi duke punuar me qeverinë italiane për të sqaruar çështjen." Duke iu referuar dokumentit të hequr, shtoi: "Ndërsa ishte jashtë linje, u mor një vendim për të përdorur një mekanizëm të ri të krijuar në muajt e parë të pandemisë që synon të ndihmojë vendet anëtare të kryejnë rishikime brenda veprimit dhe të vlerësojnë Covid-19. Ne e kuptojmë që publikimi dhe heqja e raportit shkaktoi konfuzion dhe ne kemi përditësuar procedurat tona të botimit në përputhje me rrethanat.”
Ministria e Shëndetësisë në Itali mohoi çdo përfshirje: "Me sa dimë, ky nuk është një dokument zyrtar i OBSH-së dhe nuk është dërguar kurrë në Ministrinë e Shëndetësisë, e cila për këtë arsye nuk e ka vlerësuar ose komentuar kurrë atë.”
Nëse prokurorët në Bergamo zbulojnë se Italia nuk ka arritur të përditësojë planin e saj pandemik, atëherë të gjithë ministrat e Shëndetësisë dhe kryeministrat që nga viti 2013 rrezikojnë të shkojnë në gjyq.
