English
Fashion News

‘Fisheku në pajë’: A kishte vend fisheku në fustanin e Eurovision-it?

‘Fisheku në pajë’: A kishte vend fisheku në fustanin

Beatriçe Gjergji, këngëtarja e Shkodra Elektronike që përfaqëson Shqipërinë në Eurovision 2025, u shfaq në tapetin e bruztë të festivalit me një fustan të veçantë të përbërë nga elemente simbolike. Fustani ishte e mbushur me elemente të trashëgimisë kulturore shqiptare, kryesisht zonave veriore, që nga motivet e qilimave popullore, te sahati i gjyshërve e deri tek fisheku në pajë.

‘Fisheku në pajë’: A kishte vend fisheku në fustanin

Por, ndonëse elementet si qilimat apo ora e trashëguar ngjallin krenari dhe nostalgji, përfshirja e fishekut është një zgjedhje që meriton diskutim.

“Një fishek në pajë (zakon i lashtë shqiptar), një sahat i trashëguar nga gjyshërit e familjes, si dhe motivet e një qilimi popullor…janë vetëm disa nga elementet e shumtë që mban ky fustan,” shkruan faqja e RTSH-së në Instagram.

 
 
 
 
 
View this post on Instagram
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

A post shared by Festivali i Këngës në RTSH (@festivali_kenges_rtsh)

Në traditën e lashtë shqiptare, fisheku në pajë kishte një domethënie të thellë (dhe të errët) sa simbolike, aq edhe praktike, fatkeqësisht. Ai ishte një plumb (fishek) i vërtetë që vendosej në pajën e nuses bashkë me sendet që sillte me vete nga shtëpia e prindërve.

Në natën e parë të martesës, nëse nusja nuk rezultonte e virgjër, dhëndri kishte “të drejtën” ta vriste. Po kështu, ai mund ta vriste edhe më vonë nëse ajo shfaqte mosbindje apo e tradhtonte. Në këto raste, sipas Kanunit, nuk kërkohej as gjakmarrje, sepse gruaja konsiderohej gjakprishëse, jo viktimë.

Fisheku nuk përfaqësonte thjesht një zakon, por një sistem ku trupi dhe jeta e gruas kontrolloheshin nga burri. Ai është simbol i një kulture të dhunës dhe kontrollit, i një kohe kur gruaja nuk kishte as zë e as të drejtë.

Shqipëria ka mjaft simbole të tjera pozitive për të treguar: veshjet tradicionale, instrumentet muzikore, artizanatin, mitologjinë, apo figurat e shquara të historisë. Fisheku, si një kujtim i dhunës gjinore në emër të nderit, nuk është një ndër to.

Në një skenë si Eurovision, ku përfaqësohet kultura përballë botës, jo vetëm folklori, por edhe vlerat e një shoqërie që ecën përpara, përfshirja e një simboli të tillë pa asnjë kontekst shpjegues apo kritik, është shqetësues.

Përfshirja e fishekut pa dhënë një sqarim narrative apo qëllim kritik, rrezikon të keqkuptohet.

Poll

Mos humbisni edhe

REELS

JETOJ NË EUROPË DHE FUNKSIONON NDRYSHE PËR VAJZAT E NDRYSHE PËR DJEMTË

Stresohesh vetëm nga mendimi që vera na tha “mirupafshim” dhe duhet të bësh gati kostumin e të rriturit për rutinën vjeshtake? Ugh, s’je vetëm. Zgjidhjen s’e kemi ne, por dimë një vend ku hallet e një viti të tërë zgjidhen për punë minutash: në @toptanishoppingcenter Shkoni me vrap, ka plot ofertaaa!

Gjyqi, që u zhvillua për një incident të pretenduar në vitin 2018, u ngrit nga një ish-rojë sigurie, Emani Ellis, e cila pretendonte se reperja e kishte sulmuar me fyerje racore. Vendimi i trupit gjykues e liroi Cardi-n nga çdo detyrim për të paguar dëmet në shumën 24 milionë dollarë.

Sa lekë duhen për të shtyrë muajin në Monaco

Si do e përshkruanit verën tuaj? 🌊

Si ju duk 💍 Georgina 💍 në Festivalin e Filmit në Venecia?

Fatmirësisht, cikli po thyhet! 🤣

Unë nuk jam natyrë dramatike Prapë unë:

Aktori i madh Timo Flloko, tenori dhe soprano me famë botërore, Saimir Pirgu dhe Ermonela Jaho, u bënë bashkë në një mbrëmje të jashtëzakonshme në kalanë e Kaninës në Vlorë. “Yjet mbi Kaninë” është edicioni i dytë i një aktiviteti i konceptuar nga regjisorja e njohur Vera Grabocka, që nisi në Butrint dy vjet më parë. *E ftuar speciale e natës ishte Aurela Gaçe, e cila i zhveshi interpetuesit e mëdhenj nga “ngurtësia” e operës, për pak muzikë popullore vlonjate.

Një burrë shkaktoi zemërim në rrjet, pasi u kap nga kamera duke i rrëmbyer kapelen e tenistit polak, Kamil Majchrzak, nga duart e një tifozi të vogël në US Open. Skena e pahijshme ndodhi të enjten pasdite, ndërsa Majchrzak përshëndeste tifozët dhe shpërndante autografe pranë fushës, pas fitores epike me pesë sete kundër tenistit numër 9 në renditje, Karen Khachanov, sipas pamjeve të transmetimit live.

'The cartridge in the dowry': Was there a place for the cartridge in the Eurovision dress?

‘Fisheku në pajë’: A kishte vend fisheku në fustanin

Beatriçe Gjergji, the singer of Shkodra Elektronike who represents Albania at Eurovision 2025, appeared on the turquoise carpet of the festival in a special dress composed of symbolic elements. The dress was filled with elements of Albanian cultural heritage, mainly from the northern areas, from the motifs of folk carpets, to the grandfather's clock to the cartridge in the dowry.

‘Fisheku në pajë’: A kishte vend fisheku në fustanin

But, while elements like carpets or an inherited clock evoke pride and nostalgia, the inclusion of the cartridge is a choice that deserves discussion.

"A cartridge in the dowry (an ancient Albanian custom), a clock inherited from the family's grandparents, as well as the motifs of a folk carpet... are just some of the many elements that this dress contains," writes the RTSH page on Instagram.

 
 
 
 
 
View this post on Instagram
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

A post shared by Festivali i Këngës në RTSH (@festivali_kenges_rtsh)

In ancient Albanian tradition, the dowry bullet had a deep (and dark) meaning, both symbolic and, unfortunately, practical . It was a real bullet that was placed in the bride's dowry along with the items she brought with her from her parents' home.

On the first night of the wedding, if the bride was not a virgin, the groom had the “right” to kill her. Likewise, he could kill her later if she showed disobedience or betrayed him. In these cases, according to the Kanun, no blood feud was required, because the woman was considered a bloodsucker , not a victim.

The cartridge represented not just a custom, but a system where a woman's body and life were controlled by a man. It is a symbol of a culture of violence and control, of a time when women had neither voice nor rights.

Albania has many other positive symbols to show: traditional clothing, musical instruments, crafts, mythology, or prominent historical figures. The cartridge, as a reminder of gender-based violence in the name of honor, is not one of them.

On a stage like Eurovision, where culture is represented to the world, not only folklore, but also the values ??of a society that moves forward, the inclusion of such a symbol without any explanatory or critical context risks being misunderstood.

Including the bullet without providing a narrative explanation or critical purpose risks being misunderstood.

Poll
×