Shqiptarët i kanë vlerësuar marrëdhëniet epror-vartës si më të tensionuarat në të gjithë Europën. Sipas Anketës së Cilësisë së Jetës, hartuar nga Komisioni Europian, rreth 51% e shqiptarëve të pyetur janë përgjigjur se i vlerësojnë marrëdhëniet epror-vartës si shumë të tensionuara, rreth 34% i vlerësojnë disi të tensionuara dhe vetëm 16% janë shprehur se midis tyre nuk ka tension.

Në këtë pikë, natyrshëm lind pyetja: Kush e ka fajin?

Referuar mendimeve të ndjekësve në Instagram dhe Facebook, duket se faji është i dyfishtë dhe varet nga situata. Për shembull, një prej tyre fajëson të punësuarit pasi nuk mbajnë një raport korrekt me shefin/en.

“Shqiptarët i kanë marrëdhëniet e tensionuara sepse akoma nuk e kanë kuptuar si funksionin ky raport. Shqiptari i punësuar, po i dhe pak konfidencë, kujton se të bëri shokë dhe shkel të gjitha rregullat e punës; vjen me vonesë, kërkon leje shpesh ose e merr vetë lejen pa ia aprovuar ti dhe të thotë ‘uu, po unë të thashë ty’. Po pra, më the, por aprovim nuk more etj, etj. Dhe e bukura fillon kur të bën llogaritë e tua: ti fiton kaq, pse më jep mua kaq dhe më vonë e bëjnë punën shkel e shko sepse nuk marrin as sa fiton ti. Pra, shqiptari kur punësohet do të jetë shefi, s’ka rëndësi nëse ka shkollë, nëse është i kualifikuar, ka eksperiencë apo jo. Ai do të jetë shefi te puna dhe biznesi i të tjerëve.”

Nisur nga mendimi i mësipërm, një tjetër mendon se “përgjithësimi është i gabuar”.

“Nuk i përgjithëson dot të gjithë. Ky që flet është një shef i zhgënjyer nga punëtori i vet? Por ke edhe nga ato raste kur i ke qëndruar besnik për 7 vite radhë shefit dhe mezi ta ngre rrogën, të hedh mbi kurriz dhjetra punë ekstra dhe nuk ta di. Nuk ka lidhje që shqiptari të bën llogarinë. Unë jam në punë dhe dua të paguhem për punën që bëj, jo të përfitojnë të tjerët nga shërbimi që ofroj unë.”

Shtojmë këtu se në një artikull në Anabel në lidhje me 5 karakteristika të shefit/es ideal/e – si të qenurit pozitiv, të qenurit i ekuilibruar, të jesh i disponueshëm,  t’i lexosh njerëzit si libër dhe të vlerësosh punën – votimi ishte si në vijim, çka tregon se punëmarrësi ideal është gati si diçka e pamundur.

Dikush është i mendimit se që në fillim, marrëdhënia shef-punonjës nuk shihet me sy të mirë.

“Nuk janë gjithmonë vetëm shefat ata që të shfrytëzojnë, që përfitojnë, që nuk e bëjnë punën si duhet. Ka plot individë që kur shkojnë në punë, shkojnë vetëm për të marrë atë rrogën dhe nuk duan t’ia dinë nëse ka probleme.”

Një ndër arsyet që sjell një raport të tensionuar është mosrespektimi i Kodit të Punës, përgjithësisht nga ana e punëmarrësit.

“Pronarët shqiptarë nuk e kanë kuptuar që ai Kodi i Punës nuk është vetëm në kontratë, por duhet të zbatohet. 95% e tyre zbatojnë vetëm të drejtat e tyre, jo detyrat. Akoma nuk e kanë kuptuar që kur punëson një profesionist, për shembull ekonomistin, e punëson për të bërë ekonomistin jo punë të tjera. Për të mos folur për orët shtesë që mendojnë se i ke detyrë t’i bësh dhe kurrë nuk t’i paguajnë.” – shkruan dikush.

 

“Shefat e shikojnë vartësin e tyre si skllav. Duhet të kuptojnë që me rrogën që japin pronarët shqiptarë, nuk justifikojnë as 50% të punës që bëhet. Aq më tepër që një pjesë të lekëve ta japin në bankë, e një pjesë në dorë. Do të shohin rezultate klur ta konsiderojnë vartësin si bashkëpunëtor dhe jo si pronë.” – shton një tjetër.

Sigurisht që një pjesë bën fajtor personin që nuk di të krijojë një marrëdhënie korrekte, qoftë shefi/ja apo i/e punësuari/a.

“Qëndrojnë të dyja rastet. Kam qenë pjesë e të dyjave. Gjëja e duhur është që marrëdhënia të ketë një distancë. Më ka ndodhur që kam përfituar në mënyrë të pavetëdishme duke e quajtur si një të drejtë më shumë. Ka ndodhur gjithashtu që kanë përfituar nga unë dhe konfidencat që u kam dhënë.” – shprehet një prej ndjekëseve.

 

“Është një marrëdhënie jofunksionale. Shefi mendon se të zotëron ty si individ, familjen tënde, oraret e tua dhe nuk e kupton që të paguan vetëm për një orar të caktuar. Nga eksperienca jashtë, kur më ka kaluar koha për të lënë punën, ka ardhur shefja dhe më ka thënë që ‘është ora për të shkuar në shtëpi’. Kur kam punuar deri në 11 të natës në Shqipëri, as nuk është konsideruar si diçka jo normale. Punëtorët kanë shumë pak të drejta nga Ligji i Punës. Nga ana tjetër, edhe të punësuarit e shohin marrëdhënien me eprorin si diçka personale. Kjo favorizohet nga mungesa e meritokracisë dhe marrëdhëniet familjare, shoqërore. Normale që do ta marrë lejen të mirëqenë nëse kolegun e ke vëlla, shokë, kushëri etj.”