Sot, në datën 9 tetor 2025, Izraeli dhe Hamasi ranë dakord për fazën e parë të një armëpushimi dhe shkëmbim robërish, nëpërmjet negociatave indirekte që u zhvilluan në Sharm el-Sheikh, Egjipt.
Detajet e marrëveshjes
- Marrëveshja parashikon ndërprerjen e sulmeve ushtarake dhe tërheqjen e pjeshshme të forcave izraelite nga Gaza.
- Hamasi do të lirojë të gjithë robërit izraelitë brenda 72 orëve pas hyrjes në fuqi të armëpushimit.
- Në këmbim, Izraeli do të lirojë qindra palestinezë që ndodhen në burg, përfshirë persona me dënime të rënda.
- Ndihma humanitare do të rritet dhe do të hyjë në Gaza me ritëm të shtuar.
Donald Trump njoftoi marrëveshjen në rrjetin e tij Truth Social, duke thënë se të gjithë pengjet e mbajtura në Gaza do të lirohen së shpejti dhe se Izraeli do të tërheqë trupat, duke rënë kështu dakord për “një paqe të fortë, të qëndrueshme dhe të përjetshme”.
Hamasi tha të enjten se kishte pranuar propozimin e presidentit amerikan dhe konfirmoi se marrëveshja përfshin tërheqjen e trupave izraelite nga territori dhe një shkëmbim pengjesh me të burgosurit palestinezë. Në Gaza dhe në Izrael pati festime dhe veçanërisht palestinezët derdhën lot gëzimi!
Izraeli tha se “të gjitha palët” kishin nënshkruar draftin përfundimtar të “fazes së parë” të marrëveshjes në Egjipt, të enjten në mëngjes. Zyra e kryeministrit izraelit, Benjamin Netanyahu, deklaroi më parë se armëpushimi do të hynte në fuqi sapo marrëveshja të ratifikohej nga qeveria, e cila ishte planifikuar të mblidhej në orën 18:00 të enjten, pas një takimi të kabinetit të sigurisë. Pas vendimit, një zëdhënës i qeverisë izraelite u shpreh se armëpushimi do të hynte në fuqi brenda 24 orëve nga mbledhja e kabinetit.
“20 pengjet që besohet se janë ende gjallë në Gaza do të lirohen brenda 72 orëve”, shtoi ai.
Izraeli do të lirojë qindra të burgosur palestinezë në këmbim të pengjeve, por zëdhënësi theksoi se Marwan Barghouti, një figurë e lartë e lëvizjes “Fatah” të Mahmoud Abbas-it, i cili është jashtëzakonisht popullor në Bregun Perëndimor dhe në Gaza, nuk do të jetë mes tyre.
Hamasi u bëri thirrje Donald Trump-it dhe shteteve garantuese që të sigurojnë zbatimin e plotë të armëpushimit nga Izraeli. Në një intervistë të mërkurën në mbrëmje, presidenti i SHBA tha se beson që pengjet do të “kthehen në shtëpi” të hënën.
Duke reaguar ndaj njoftimit, Netanyahu e mirëpriti si “një ditë të madhe për Izraelin”. Ai tha:
“Ky është një sukses diplomatik dhe një fitore kombëtare e morale për shtetin e Izraelit. Që në fillim, e kam bërë të qartë: nuk do të ndalemi derisa të gjithë pengjet tanë të kthehen dhe të gjitha objektivat tona të përmbushen.”
Në Tel Aviv, familjet e pengjeve dhe mbështetësit e tyre filluan të brohorisnin: “Çmimi Nobel për Trump” ndërsa u mblodhën në orët e para të mëngjesit. Disa hapën shampanjë për të festuar.
Palestinezët në Gaza reaguan ndaj lajmit me një përzierje gëzimi dhe mosbesimi.
“Falenderues ndaj Zotit për armëpushimin, për fundin e gjakderdhjes dhe vrasjeve”, tha Abdul Majeed abd Rabbo, nga qyteti jugor Khan Younis, duke theksuar: “Nuk jam i vetmi person i lumtur, i gjithë Rripi i Gazës është i lumtur, të gjithë popujt arabë; e gjithë bota është e lumtur për armëpushimin dhe për fundin e gjakderdhjes”.
Trump e quajti këtë “një ditë të madhe për botën arabe dhe myslimane, Izraelin, të gjitha vendet përreth dhe për SHBA-në.”
“Falënderojmë ndërmjetësit nga Katari, Egjipti dhe Turqia, të cilët punuan me ne për ta bërë këtë ngjarje historike dhe të paprecedentë të mundur. Të bekuar qofshin paqebërësit!”, shkroi ai.
Netanyahu dhe Trump folën me telefon pas njoftimit për marrëveshjen, konfirmoi një zëdhënës i qeverisë izraelite. Zbatimi i suksesshëm i marrëveshjes do të ishte arritja më e madhe e politikës së jashtme deri tani për Donald Trump, i cili mori detyrën në janar, duke premtuar se do t’i jepte fund shpejt luftërave në Gaza dhe Ukrainë, por u përball me pengesa dhe ndërlikime që, me sa duket, nuk i kishte parashikuar.
Më shumë se 67,000 palestinezë, shumica civilë, janë vrarë në ofensivën e pandërprerë izraelite dhe mbi 170,000 banorë në Gaza janë plagosur. Rreth 20,000 fëmijë janë regjistruar mes viktimave. Pjesa më e madhe e Gazës është kthyer në rrënoja, popullsia e saj është e pastrehë, e varfër dhe e uritur.
Rreth 1,200 njerëz, gjithashtu kryesisht civilë, u vranë nga militantët e Hamasit gjatë sulmit në Izrael, më 7 tetor 2023, humbja më e madhe e këtij lloji në historinë e vendit. 251 persona u morën peng. Dhjetëra ushtarë izraelitë janë vrarë gjatë luftës në Gaza. Hamasi ka deklaruar se do ta ketë të vështirë të gjejë mbetjet e të gjithë pengjeve të vdekur.
Reagimet ndërkombëtare dhe sfidat
Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, António Guterres, përshëndeti marrëveshjen si një hap të rëndësishëm drejt paqes dhe kërkoi që marrëveshja të zbatohet plotësisht, përfshirë lirimin e robërve dhe aksesin humanitar.
Nga India, kryeministri britanik Keir Starmer e quajti këtë një moment “çlirimi të thellë”.
“Tani, kjo marrëveshje duhet të zbatohet plotësisht, pa vonesë dhe të shoqërohet me heqjen e menjëhershme të të gjitha kufizimeve për ndihmën humanitare jetike në Gaza”, u shpreh ai, duke e vendosur theksin te kriza e urisë.
Kritikët brenda Izraelit shprehen dyshime: disa zyrtarë e konsiderojnë marrëveshjen si kompromis të madh që mund të shkaktojë pasiguri strategjike, veçanërisht në mungesë të zgjidhjeve për qeverisjen e Gazës dhe çarmatimin e Hamasit.
Një sfidë e madhe mbetet statusi i Hamasit, roli i tij politik dhe mënyra se si Gaza do të administrohet pas armëpushimit, çështje që nuk u adresuan plotësisht në këtë fazë të marrëveshjes.
Burimet: Reuters, The Guardian, AP News
