
Një çift shumë i dashur, një bashkëshort i kujdesshëm dhe i përkushtuar, në të gjitha aspektet, një burrë shembullor. Pas njëzet vitesh martesë, papritur mësojmë se po divorcohen. Tronditje. Askush nuk e kishte pritur. Gradualisht, fillojnë të qarkullojnë fjalë: ai kishte pasur një lidhje jashtëmartesore. Me gruan e shokut të tij të fëmijërisë. U dashurua me të që në momentin e parë që e pa. Pas disa vitesh, ata u ribashkuan dhe, që nga koha kur ajo mbeti shtatzënë, kishin jetuar një jetë të dyfishtë. U ndanë me bashkëshortët e tyre njëkohësisht, që ai të mund të transferohej e të jetonte me të dhe me fëmijët e saj. Tronditëse, por kjo s’është asgjë. Gjashtë muaj më vonë, ai takon një shoqe të vjetër klase dhe vendos se ajo është “dashuria e jetës së tij”. Martesa, për të cilën kishte përmbysur botën, shkatërrohet.
Nuk di çfarë ndodhi më pas, dhe ndoshta më mirë që nuk e di, sepse kam frikë se e vërteta do të ishte edhe më e dhimbshme. Realiteti është se çdo histori pasioni të ndaluar e ndjek gjithmonë rreziku i një përfundimi të keq. Edhe nëse personi që mbani në krah është më i mrekullueshmi në botë, gjithmonë do t’ju përndjekë mendimi se një ditë mund të gjendeni në vendin e gruas së tij, duke e dëgjuar teksa ju tregon histori për “ku ka qenë dhe çfarë ka bërë”.
Sigurisht, jo çdo njeri që tradhton është i mallkuar. Princi Charles e shkatërroi Diana-n mendërisht, dhe e gjithë bota e mëshiroi, sepse ai kishte hapur një aferë me Camillan. Por që kur Camilla u bë gruaja e tij në vitin 2005, s’është dëgjuar më asnjë zë për jetën e tij dashurore.
Por ç’ndodh me kurorëshkelësit në përgjithësi? A mund të ëndërrosh një të ardhme me ta, apo është vetëshkatërruese t’i besosh dikujt që e di se ka qenë i pabesë?

Në lidhjet e ndaluara ekziston një veçori e veçantë që e bën këtë pyetje edhe më thelbësore. Çdo histori dashurie jeton nga shpresa për të ardhmen, ëndrra për t’u zgjuar bashkë, për të pirë kafen e mëngjesit bashkë, për të udhëtuar dhe qeshur bashkë. Por në një lidhje të fshehtë, kjo shpresë bëhet oksigjen. Për dashnorët që takohen me mijëra justifikime e gënjeshtra dhe ndahen në mesnatë që secili të kthehet në shtëpi, iluzioni i një të ardhmeje të përbashkët është e vetmja gjë që i mban gjallë. Çfarë nuk mund ta jetojnë tani, e projektojnë në një “nesër” hipotetik, ku dashuria e ndaluar do të jetë e ligjshme. Por në realitet, ky zhvillim rrallë del i suksesshëm. Sa e mençur është t’i besosh një njeriu që e di se ka qenë i pabesë, edhe nëse këtë herë ishte me ty? Dhe, po aq, si mund të të besojë ai, kur di që edhe ti ke bërë të njëjtën gjë?
“Një herë i pabesë, gjithmonë i pabesë”, thotë një shprehje amerikane. Po ta pranonim këtë, i hiqnim gjithë magjinë pasionit të fshehtë. Sepse atëherë gjithçka do të ishte thjesht një tjetër aventurë pa domethënie, një përsëritje e një modeli sjelljeje, e jo një flakë që të përvëlon shpirtin. Nëse është kështu, pse të lodhesh me kaq shumë gënjeshtra? Më mirë qëndro në shtëpi e shiko Netflix.
“Dëgjoje zemrën tënde”, thotë kënga.
Nëse e shohim pabesinë si tipar karakteri, i heqim çdo emocion. I ndajmë njerëzit në dy kategori: ata që tradhtojnë dhe ata që janë monogamë. Të parët, themi, do ta bëjnë sërish, ndaj s’ia vlen t’u besosh. Por në këtë mënyrë, mohojmë spontanitetin dhe rebelimin e natyrës njerëzore. Askush nuk tradhton thjesht për interes apo për arsye logjike, të paktën jo zakonisht. Pabesitë ndodhin për arsye më të thella, që lidhen me vetveten, me marrëdhënien, ose me të dyja.
“Kur dikush tradhton,” thotë psikologia e njohur Esther Perel, “diagnoza është e qartë: ose marrëdhënia është në telashe, ose vetë personi është.” Teoria thotë: nëse ke gjithçka që të duhet në shtëpi, s’ka pse të kërkosh jashtë. Por në praktikë, gjërat janë shumë më të ndërlikuara. Edhe në një martesë të përsosur, dikush mund të tradhtojë. Shumica e njerëzve jobesnikë nuk janë maniakë seksi, por njerëz normalë, me besime monogame, që përplasen mes vlerave dhe dëshirave të tyre. Mund të kenë qenë besnikë për dekada, por një ditë kalojnë vijën, duke rrezikuar gjithçka. Pabesia është tradhti ndaj partnerit, por gjithashtu një shprehje e mungesës, e mallit, e humbjes. Në thelb të saj qëndron kërkimi për lidhje emocionale, përvoja të reja, liri, autonomi, tension seksual, dëshira për të ringjallur pjesë të harruara të vetes ose për t’u ndier përsëri gjallë.
Në zemër të pabesisë qëndron vendimi për të ndjekur atë që dëshiron vërtet, e jo atë që presin të tjerët, familja apo shoqëria. “Ndërsa gënjejnë partnerin e tyre, ata mund të jenë për herë të parë të sinqertë me veten,” thotë Perel. Në këtë kuptim, kur dikush zgjedh të dëgjojë zemrën e vet, ndoshta po sillet më në përputhje me vetveten sesa kur përpiqet të jetojë sipas normave.
Nëse vendosim t’i besojmë dikujt që dikur ka qenë i pabesë, duhet të kuptojmë se ky person është në kontakt me dëshirat e veta, i dëgjon ndjenjat e veta dhe nuk i tradhton ato. Dhe nëse një ditë ndjen se marrëdhënia nuk e përmbush më, mund të vendosë të largohet. Por e njëjta gjë mund të ndodhë me këdo.

Kur një marrëdhënie bëhet e lodhshme dhe partnerët nuk investojnë më kohë e energji për ta mbajtur gjallë, është e lehtë që dikush, veçanërisht një person që dikur ka qenë jobesnik, të kërkojë përsëri emocion diku tjetër. Por kjo mund t’i ndodhë çdo çifti që e lë dashurinë të zbehet, pavarësisht se sa “i ndershëm” ka qenë më parë. Nëse, përkundrazi, personi ka plagë të brendshme që e bëjnë të ndiejë vazhdimisht boshllëk, problemi është më i thellë se thjesht paqëndrueshmëria romantike. Në atë rast, sjellje si xhelozia, nënçmimi, ftohtësia apo konfliktet e panevojshme mund të shfaqen përsëri në çdo lidhje.
Nëse mendojmë për sa shumë mënyra mund të dëmtohet një martesë, pabesia ndoshta s’është më e keqja. “Tradhtia mes bashkëshortëve ka shumë fytyra: nënçmim, përbuzje, neglizhencë, dhunë. Tradhtia romantike është vetëm njëra prej tyre.”
Pra, a duhet ta refuzonim dikë vetëm sepse dikur ishte “dashnori”? Ndoshta jo. Sepse kjo do të thoshte të mohonim mundësinë për të përjetuar një dashuri të madhe, një ndjenjë që të mbush me jetë. Nga ana tjetër, me këdo që zgjedh, kurrë nuk e di çfarë do të ndodhë. Pas asaj që i ndodhi asaj së njohurës sime me “bashkëshortin ideal”, kam kuptuar një gjë: gjithçka është e mundur.