Low-income countries are relying on COVAX (Covid-19 Vaccines Facility Global Access) to provide vaccines, a program run by the World Health Organization (WHO), the Coalition for Epidemic Readiness Innovation (CEPI) and Gavi, Vaccine Alliance. But what exactly is COVAX?
COVAX's original idea was to coordinate purchases globally to ensure that poor countries were not hampered by price in relation to the vaccine race. But in practice, it functions more like an aid project, experts say.
The initiative to accelerate access to vaccines against Covid-19 was first established in late April 2020 and now plans to distribute more than 330 million doses of vaccines to 145 countries in an initial round of distribution by June 2021. COVAX will cover on average 3.3% of the total population in those countries ranging from rich countries, such as Canada and New Zealand, which pay for vaccines, to countries such as Syria and Yemen, which receive them through international donations.
But the WHO said earlier this month that 90% of Covid vaccines were given to richer countries. Many of these countries will have vaccinated much more significant percentages of the population by June compared to lower-income countries.
COVAX 's first contract in August was for the Serum Institute of India (SII) to produce vaccine candidates from AstraZeneca and Novavax. But Pfizer and BioNTech, who had their vaccine approved by regulators earlier, reached an agreement in late January with COVAX alone to provide 40 million doses, about 3% of what the company aims to produce in 2021.
It is not uncommon for medicines to usually hit the market, some experts have said, noting that there are often delays in getting medicines from low-income countries.
Why are some rich countries getting vaccines through COVAX?
Ka dy pjesë të programit - një për 98 vende që paguajnë për vaksinat e tyre dhe një tjetër që quhet COVAX AMC për 92 vende me të ardhura të ulëta dhe të mesme të cilat variojnë nga Nigeria, India dhe Ukraina në Siri, Afganistan dhe Jemen.
“Qëllimi është të sigurojmë vaksinime për të paktën 20% të popullsisë të këtyre vendeve me të ardhura të ulëta deri në fund të vitit 2021 për të patur një ndikim shumë real drejt ndalimit të përhapjes së pandemisë", tha një zëdhënës i Gavi për Euronews.
Kanada aktualisht është i vetmi vend i G7 që do të marrë vaksina përmes COVAX dhe një vendim i tillë u kritikua nga njerëzit që pyetën nëse po merrte vaksina nga vendet e varfra. "Prioriteti ynë kryesor është të sigurojmë që kanadezët të kenë akses në vaksina," tha për CBC ministrja e Zhvillimit Ndërkombëtar të vendit, Karina Gould, duke theksuar se Kanadaja është kontribuesi i dytë më i madh në COVAX AMC. "Pozicioni ynë ka qenë gjithmonë i tillë, që duhet të marrim vaksina për kanadezët, por gjithashtu duhet t'i marrim ato për botën."
Problemi është se disa nga vendet me të ardhura të larta kanë marrëveshje bilaterale dhe tashmë kanë filluar të marrin doza. Arritja e marrëveshjeve dypalëshe që mbështetin COVAX është një politikë e paqartë që ka dëmtuar qasjen globale ndaj vaksinave.
BE ka arritur marrëveshje për të vaksinuar të gjithë popullsinë e saj dy herë, por gjithashtu ka kontribuar me rreth €850 milionë për të mbështetur COVAX. BE gjithashtu ka mbledhur para për të ndihmuar vendet europiane jashtë BE-së që të kenë vaksinat.
Shumë vende në Ballkan po mbështeten te COVAX për dozat e tyre të para, përfshirë Bosnjë dhe Herzegovinën që tashmë ka filluar të marrë frigoriferë nga UNICEF për të ruajtur vaksinën Pfizer/BioNTech. COVAX do të shpërndajë më shumë se 330 millionë vaksina për Covid deri në qershor.
Shumë ekspertë dhe aktivistë humanitarë po bëjnë presion që vaksinimet të shpërndahen në mënyrë më të barabartë, duke paralajmëruar se nëse vendet në zhvillim nuk kanë qasje në vaksina, kjo mund të shkaktojë probleme të mëdha.
Drejtori i përgjithshëm i OBSH-së, Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus është shprehur se bota ishte "në prag të një dështimi katastrofik moral" pasi vendet e pasura blenë vaksinat muaj përpara zhvillimit të tyre. "Nuk është e drejtë që të rriturit më të rinj, më të shëndetshëm në vendet e pasura të vaksinohen para punonjësve shëndetësorë dhe njerëzve të moshuar në vendet e varfra," shtoi ai.
Organizatat shpresojnë që kompanitë farmaceutike të jenë më transparente dhe të ndajnë informacionin me pjesën tjetër të botës.
Në gusht, shefja e Departamentit të Epidemiologjisë pranë Institutit të Shëndetit Publik, Silva Bino, në një prononcim për Euronews Albania tha se “është bërë një rezervim për vaksinën kur të dalë” duke u ndalur edhe te COVAX.
"Albania has several options; one option is COVAX which is a kind of partnership between several international partners and different countries. By making this deal, you manage to initially pay a smaller amount for a certain number of doses and to cover a certain percentage of the population, ”she said.
In January of this year, in an interview for "Open", Prime Minister Rama said that from the contract with COVAX, Albania is expected to benefit 1,140,000 vaccines.
Sources: Euronews, Ministry of Health, WHO
