Turbulencat gjatë fluturimeve nuk janë ndonjë gjë e re, por tashmë po bëhen më të shpeshta, më të forta dhe më të paparashikueshme. Ekspertët thonë se ndryshimet klimatike po ndikojnë ndjeshëm në këtë faktor.
Sipas BBC-së, teksa rrymat atmosferike ndryshojnë dhe stuhi të forta shfaqen gjithnjë e më shpesh, pilotët përballen me kushte të reja sfiduese në qiell. Ndërkohë, pasagjerët përjetojnë episode shqetësuese, madje edhe të rrezikshme.
Andrew Davies, një pasagjer që fluturonte drejt Zelandës së Re në vitin 2024, tregoi një përvojë traumatike me turbulenca ekstreme:
“Ishte si të ishe në një karrocë që përplasej majtas e djathtas. Kafeja më derdhej, njerëzit bërtisnin, kishte kaos të vërtetë në kabinë. Disa qanin nga frika.”
Ndërsa temperaturat globale rriten dhe forca e erës në lartësitë e mëdha ndryshon, frekuenca dhe intensiteti i turbulencave pritet të rritet ndjeshëm.
Sipas vlerësimeve, çdo vit ndodhin rreth 5,000 raste me turbulenca të forta nga mbi 35 milionë fluturime globale.
Një studim i fundit ka treguar një rritje prej 55% të turbulencave të forta mbi Atlantikun e Veriut në 40 vitet e fundit. Azia Lindore, Afrika e Veriut dhe Lindja e Mesme janë gjithashtu zona të rrezikuara.
Pse ndodhin turbulencat?
Shkaqet kryesore përfshijnë:
Stuhitë atmosferike
Terrenin malor (që krijon valë ajri)
Turbulencën në terren të pastër, e cila është më e rrezikshmja, pasi është e padukshme dhe ndodh papritur
Një studim amerikan ka zbuluar se për çdo rritje prej 1°C në temperaturën globale, frekuenca e rrufesë rritet me 12%.
Piloti Nathan Davies deklaroi:
“Po shoh më shumë stuhi të mëdha se kurrë më parë, disa mbi 80 milje në diametër, që më parë ishin të rralla.”
Sipas një sondazhi të YouGov, më shumë se 20% e të rriturve në Mbretërinë e Bashkuar kanë frikë të fluturojnë, dhe ky shqetësim po rritet. Megjithatë, avionët janë projektuar për të përballuar edhe turbulenca ekstreme, prandaj siguria nuk vihet realisht në rrezik, edhe pse përvoja mund të jetë e frikshme.
Në aspektin ekonomik, kompanitë ajrore humbasin deri në 1.5 milion £ në vit për shkak të dëmeve të shkaktuara nga turbulencat, përfshirë riparime, kompensime për pasagjerët dhe vonesa.
Në vitin 2019, moti ekstrem i detyroi linjat ajrore të udhëtonin 1 milion kilometra shtesë, duke prodhuar 19,000 ton CO? më shumë.
Avionët modernë janë të pajisur me radarë që zbulojnë stuhitë, ndaj dhe planet e fluturimit hartohen me kujdes për të shmangur zonat me rrezik të lartë për turbulenca. Megjithatë, turbulenca e terrenit të pastër shpesh nuk mund të parashikohet.
A duhet të shqetësohemi?
Megjithëse turbulencat mund të ndodhin më shpesh dhe më ashpër, ekspertët theksojnë se rrallëherë përbëjnë rrezik real për jetën.
“Në shumicën e rasteve, janë thjesht një bezdi, jo një rrezik i madh”, sqaron piloti Davies.
