Lifestyle

Pse jemi kaq të ‘magjepsur’ pas vrasësve serialë?

Pse jemi kaq të ‘magjepsur’ pas vrasësve serialë?
Photo Credits: Netflix

Thuajse të gjithë thonë se i përbuzin vrasësit serialë, megjithatë, po këta njerëz shpesh e gjejnë veten duke dëgjuar një podcast ose duke parë një dokumentar mbi vrasës dhe krime të vërteta. Cila është psikologjia pas kësaj sjelljeje të çuditshme?

Magjepsja jonë me vrasësit serial është pjesë e një tendence më të gjerë e njerëzve që intrigohen nga situata të rrezikshme.

Për të kuptuar më mirë, së pari duhet të kuptojmë marrëdhënien tonë evolucionare me grabitqarët. Shmangia e një grabitqari është një aftësi thelbësore për shumicën e kafshëve. Megjithatë, grabitqarët nuk janë gjithmonë në kërkim të një vakti. Nëse një grabitqar nuk është i uritur, nuk është në interesin më të mirë të grabitqarit të ndjekë gjahun. 

Preja shpesh jeton në afërsi të grabitqarëve të tij. Por, për shkak se grabitqarët nuk janë gjithmonë të uritur ose në gjueti, është në interesin më të mirë të gjahut që të jetë në gjendje të identifikojë kur një grabitqar është i uritur ose kur gjuan. Një mënyrë për të mësuar se kur grabitqari është duke gjuajtur është të inspektoni grabitqarin nga një distancë. Kjo i lejon gjahut të mësojë më shumë se si duket grabitqari, cilat janë zakonet dhe gjendja e tij.

Nëse zebrat apo gazelat do të vraponin gjithmonë kur shihnin një luan, do të lodheshin. Kjo do t'i vinte në rrezik edhe më të madh. Në vend të kësaj, këto kafshë u kushtojnë vëmendje të madhe grabitqarëve dhe mësojnë se si t'i identifikojnë ata dhe motivet e tyre. 

Të mësuarit për grabitqarët është po aq e rëndësishme për njerëzit sa është për kafshët e tjera dhe kjo ishte veçanërisht e vërtetë gjatë kohës evolucionare. Thënë këto, ne përpiqemi të mësojmë rreth vrasësve, sepse kjo na ndihmon të dimë se si t'i shmangim në mënyrë më efektive.

Pyetjet që duam të dimë për vrasësit serialë na intrigojnë sepse godasin diçka thellë në natyrën tonë shtazore – nevojën për të shmangur grabitqarin. Pyetjet tona nuk janë aq të ndryshme nga ato të zebrës,

Ne shohim triller, horror dhe histori me krime të vërteta pikërisht sepse këto zhanre ofrojnë një mënyrë për të mësuar rreth kërcënimeve. 

Burimi: Psychology Today

REELS

Creative Sara Kapo në natën e parë te Fest 64

Dhjetori është muaji ideal për t’u kujdesur për veten dhe për të përfituar. ✨ Në @31cosmetics.al , të presin këto oferta speciale: 👩‍🦰 HAIRCARE: 10–20% ulje për të gjitha produktet për kujdesin e flokëve! 💄 Make-Up: 20–25% ulje në të gjitha produktet e make-up-it! 🌸 Parfume: 20–30% ulje në aromat e preferuara! 🔥 Sete Skincare & Parfume: 20–40% ulje në kujdesin për lëkurën tuaj dhe setet me aromat më të veçanta!

✨Eleganca nuk ka nevojë të bërtasë. Palltoja “Elite” e @yosoy_class është krijuar për ju që vlerësoni stilin minimalist dhe cilësinë e vërtetë. Me 60% lesh në përbërje, ajo ofron ngrohtësi, stil dhe një ndjesi luksi që ndihet natyrshëm që në veshjen e parë. Bonus: një çmim i menduar për të qenë i përballueshëm. 🌸

@millennium.garden Christmas Market: hapësira perfekte për të kaluar kohë me miqtë, për t’u ndalur pas pune apo thjesht për të shijuar dhjetorin ashtu siç duhet. Pije të ngrohta për ditët e ftohta, street food për çdo shije, shtëpiza e ëmbëlsirave për pak ëmbëlsi dhe DJ gjatë fundjavave për ta mbajtur energjinë gjallë. 🎄🎶

Dhjetori është muaji i zgjedhjeve të bukura, i kombinimeve të reja dhe i garderobës që merr pak më shumë vëmendje. Te @paene.al , ky sezon vjen me rehati, elegancë dhe detaje që bëjnë diferencën, sepse çdo sezon meriton një fillim të bukur. 🤍

Good hair days just got better. 🩷 Bukuria e flokëve fillon nga cilësia. Hair Extensions nga @perfect.beautyzone janë të punuara me flokë natyral, të krijuara për të dhënë volum, gjatësi dhe një pamje që duket krejtësisht natyrale.

Artistja e njohur Elhaida Dani ka fituar rolin e Esmeraldes ne versionin italian te musicalit te famshem “Notre Dame de Paris” nga Riccardo Cocciante. Dani, ish-fituesja e edicionit te parë të “Voice of Italia” ka vite që performon në rolin e Esmeraldes (nga viti 2016), ne versionin francez, duke dhene shfaqje sold-out ne teatrot me te medha te botes nga Parisi ne Singapor. Si nje Esmeralda italiane, Elhaida do te performoje ne teatrot me te mira te Italise, duke perfshire edhe 4 netë ne Arena di Verona. “Notre Dame de Paris” eshte nga prodhimet e llojit “musical” me te famshem ne bote dhe ka nje cmim Guiness per hapjen me te suksesshme ndonjehere te nje musical. Prej 27 vjetesh, kjo shfaqje franceze e kompozuar nga Riccardo Cocciante dhe e shkruar nga Luc Plandomon, eshte vene ne skene mbi 5000 here dhe eshte pare nga me shume se 15 milion spektaktore.

Një fustan i bukur e ndryshon menjëherë ndjesinë e festave. ✨ Koleksioni festiv i @kraspiofficial vjen me deri në 50% ulje: i krijuar për netët që kërkojnë më shumë shkëlqim dhe prani. Një koleksion i menduar për ty që, sapo hyn në një dhomë, ndryshon energjinë e saj.

Është zhvilluar në Durrës Turneu Kombëtar i Basketbollit të Unifikuar 2025, një ditë plot plot pozitivitet,sport dhe momente frymezuese. Special Olympics Albania, me mbështetjen e Coca-Cola, solli në fushë mbi 150 sportistë që na kujtuan se sporti është për të gjithë. Një event që inspiroi, bashkoi dhe tregoi sa bukur është kur talenti dhe përfshirja shkojnë krah për krah. ❤️✨ #UnifiedSports #CocaColaBottlingShqipëria #SpecialOlympics #BasketballForAll

Lëkura jote meriton më të mirën dhe ky është momenti. ✨ Përfito 35% ulje në të gjitha injeksionet gjatë ofertës festive në Dermaluxe Clinic Tirana. Kujdes i avancuar dhe rezultate të sigurta. @dermaluxe_clinic_tirana ℹ️ Për më shumë informacion, shkoni në stories / highlights.

Why are we so 'fascinated' with serial killers?

Pse jemi kaq të ‘magjepsur’ pas vrasësve serialë?
Photo Credits: Netflix

Almost everyone says they despise serial killers, yet these same nerds often find themselves listening to a podcast or watching a documentary about killers and true crimes. What is the psychology behind this strange behavior?

Our fascination with serial killers is part of a wider trend of people being intrigued by dangerous situations.

To better understand our fascination with serial killers, we must first understand our evolutionary relationship with predators. Effective avoidance of a predator is an essential skill for most animals. However, predators are not always looking for a meal. If a predator is not hungry, it is not in the predator's best interest to pursue prey. Hunting is energetically costly, not always successful, and food cannot be safely and easily stored after capture.

Prey often live in close proximity to their predators. But because predators are not always hungry or hunting, it is in the best interest of the prey to be able to identify when a predator is hungry or actively hunting. One way to tell when a predator is hunting is to inspect the predator from a distance. This allows the prey to learn more about what the predator looks like, what its habits are, and its current motivational state. This behavior, called predator inspection, is common in nature, especially among adults.

Nëse një zebër, gazelë ose kafshë e egër vraponin gjithmonë kur shihnin një luan ose gatopard, ata do të lodheshin. Kjo do t'i vinte ata në rrezik edhe më të madh për t'u prerë. Në vend të kësaj, këto kafshë u kushtojnë vëmendje të madhe grabitqarëve dhe mësojnë se si t'i identifikojnë ata dhe motivet e tyre. Është një taktikë e rrezikshme për të inspektuar një grabitqar në natyrë. Por, gjatë rrjedhës së kohës evolucionare, ky rrezik është paguar kur është bërë në rrethanat e duhura.

Të mësuarit për grabitqarët është po aq e rëndësishme për njerëzit sa është për kafshët e tjera, dhe kjo ishte veçanërisht e vërtetë gjatë kohës evolucionare. Ndërsa rreziku ynë për t'u pre nga luanët dhe gatopardët sot është relativisht i ulët, ne ende përballemi me rrezikun për t'u pre nga njerëz të rrezikshëm. Mendjet tona merren me njerëz të rrezikshëm si ata me grabitqarët e tjerë të rrezikshëm: Ne përpiqemi të mësojmë rreth tyre kur është e sigurt për ta bërë këtë, sepse kjo na ndihmon të dimë se si t'i shmangim në mënyrë më efektive.

Njerëzit kanë një aftësi unike mbresëlënëse për të imagjinuar ngjarje dhe për t'i përjetuar ato përmes simulimit mendor. Duke imagjinuar situata të rrezikshme, njerëzit mund të krijojnë skenarë ku përfitimi i perceptuar i të mësuarit është i lartë, por kostoja e të mësuarit është e ulët. Këto mundësi me kosto të ulët për të vëzhguar situata të rrezikshme tërheqin vëmendjen tonë, duke vepruar si karamele për mendjet tona të shqetësuara.

Ky ndryshim kosto-përfitim në të mësuarit rreth situatave të rrezikshme qëndron në thelbin e kuriozitetit tonë morbid, dashurisë sonë për thrillerët e dhunshëm dhe magjepsjes tonë me vrasësit serialë. Ne kemi etje për njohuri për vrasësin. Pse sillet ashtu siç sillet? Si vepron ai me të tjerët kur nuk është në gjueti? Cilat janë motivet e tij për përzgjedhjen e viktimave të tij? Ndoshta më e rëndësishmja, cilat janë shenjat që dikush mund të jetë vrasës? Pyetje si këto na intrigojnë sepse godasin diçka thellë në natyrën tonë shtazore – nevojën për të shmangur grabitqarin. Pyetjet tona nuk janë aq të ndryshme nga ato të zebrës, ne kemi vetëm një mënyrë të zgjuar për t'i hetuar ato falë imagjinatës sonë të fuqishme.

Nëse dini diçka rreth motivimeve dhe sjelljeve të vrasësve serialë, ju jeni në një pozicion më të mirë për t'i identifikuar dhe shmangur ata. Ne jemi konsumatorë të pangopur të trilerëve, horrorit dhe krimit të vërtetë pikërisht sepse këto zhanre ofrojnë një mënyrë të sigurt për të mësuar rreth kërcënimeve. Ne nuk përballemi me asnjë rrezik për t'u prerë nga vrasësi serial në një podcast të krimit të vërtetë, por ne duhet të mësojmë diçka rreth tij. Më e rëndësishmja, ne duhet të mësojmë se si të identifikojmë dhe kuptojmë njerëz të tjerë të rrezikshëm si ai – njerëz që mund të takojmë një ditë.

Source: Psychology Today