Almost everyone says they despise serial killers, yet these same nerds often find themselves listening to a podcast or watching a documentary about killers and true crimes. What is the psychology behind this strange behavior?
Our fascination with serial killers is part of a wider trend of people being intrigued by dangerous situations.
To better understand our fascination with serial killers, we must first understand our evolutionary relationship with predators. Effective avoidance of a predator is an essential skill for most animals. However, predators are not always looking for a meal. If a predator is not hungry, it is not in the predator's best interest to pursue prey. Hunting is energetically costly, not always successful, and food cannot be safely and easily stored after capture.
Prey often live in close proximity to their predators. But because predators are not always hungry or hunting, it is in the best interest of the prey to be able to identify when a predator is hungry or actively hunting. One way to tell when a predator is hunting is to inspect the predator from a distance. This allows the prey to learn more about what the predator looks like, what its habits are, and its current motivational state. This behavior, called predator inspection, is common in nature, especially among adults.
Nëse një zebër, gazelë ose kafshë e egër vraponin gjithmonë kur shihnin një luan ose gatopard, ata do të lodheshin. Kjo do t'i vinte ata në rrezik edhe më të madh për t'u prerë. Në vend të kësaj, këto kafshë u kushtojnë vëmendje të madhe grabitqarëve dhe mësojnë se si t'i identifikojnë ata dhe motivet e tyre. Është një taktikë e rrezikshme për të inspektuar një grabitqar në natyrë. Por, gjatë rrjedhës së kohës evolucionare, ky rrezik është paguar kur është bërë në rrethanat e duhura.
Të mësuarit për grabitqarët është po aq e rëndësishme për njerëzit sa është për kafshët e tjera, dhe kjo ishte veçanërisht e vërtetë gjatë kohës evolucionare. Ndërsa rreziku ynë për t'u pre nga luanët dhe gatopardët sot është relativisht i ulët, ne ende përballemi me rrezikun për t'u pre nga njerëz të rrezikshëm. Mendjet tona merren me njerëz të rrezikshëm si ata me grabitqarët e tjerë të rrezikshëm: Ne përpiqemi të mësojmë rreth tyre kur është e sigurt për ta bërë këtë, sepse kjo na ndihmon të dimë se si t'i shmangim në mënyrë më efektive.
Njerëzit kanë një aftësi unike mbresëlënëse për të imagjinuar ngjarje dhe për t'i përjetuar ato përmes simulimit mendor. Duke imagjinuar situata të rrezikshme, njerëzit mund të krijojnë skenarë ku përfitimi i perceptuar i të mësuarit është i lartë, por kostoja e të mësuarit është e ulët. Këto mundësi me kosto të ulët për të vëzhguar situata të rrezikshme tërheqin vëmendjen tonë, duke vepruar si karamele për mendjet tona të shqetësuara.
Ky ndryshim kosto-përfitim në të mësuarit rreth situatave të rrezikshme qëndron në thelbin e kuriozitetit tonë morbid, dashurisë sonë për thrillerët e dhunshëm dhe magjepsjes tonë me vrasësit serialë. Ne kemi etje për njohuri për vrasësin. Pse sillet ashtu siç sillet? Si vepron ai me të tjerët kur nuk është në gjueti? Cilat janë motivet e tij për përzgjedhjen e viktimave të tij? Ndoshta më e rëndësishmja, cilat janë shenjat që dikush mund të jetë vrasës? Pyetje si këto na intrigojnë sepse godasin diçka thellë në natyrën tonë shtazore – nevojën për të shmangur grabitqarin. Pyetjet tona nuk janë aq të ndryshme nga ato të zebrës, ne kemi vetëm një mënyrë të zgjuar për t'i hetuar ato falë imagjinatës sonë të fuqishme.
Nëse dini diçka rreth motivimeve dhe sjelljeve të vrasësve serialë, ju jeni në një pozicion më të mirë për t'i identifikuar dhe shmangur ata. Ne jemi konsumatorë të pangopur të trilerëve, horrorit dhe krimit të vërtetë pikërisht sepse këto zhanre ofrojnë një mënyrë të sigurt për të mësuar rreth kërcënimeve. Ne nuk përballemi me asnjë rrezik për t'u prerë nga vrasësi serial në një podcast të krimit të vërtetë, por ne duhet të mësojmë diçka rreth tij. Më e rëndësishmja, ne duhet të mësojmë se si të identifikojmë dhe kuptojmë njerëz të tjerë të rrezikshëm si ai – njerëz që mund të takojmë një ditë.
Source: Psychology Today
