The Israeli-Palestinian conflict is one of the longest-running and most controversial conflicts in the world involving the same territory. The following article will help you get a general idea of ??this extremely complicated conflict.
Israel and Palestine: Why are they fighting?
Israel is the only Jewish state in the world, located east of the Mediterranean Sea. The Palestinians, the Arab population that comes from the land that Israel now controls, refer to the territory as Palestine and want to create a state with this name in all or part of the same land. The Israeli-Palestinian conflict is about who gets the territory and how it is controlled.
Although the claims of Arab Jews and Muslims regarding the territory date back about two thousand years, the current political conflict began in the early twentieth century.
The Jews fleeing persecution in Europe wanted to create a national homeland in that territory then predominantly Arab and Muslim in the Ottoman Empire and later the British. The Arabs resisted, considering the land as their own. An early United Nations plan to give each group a piece of land failed, and Israel and the surrounding Arab nations waged several wars over the territory. Today's divisions mainly reflect the results of two of these wars, one in 1948 and the other in 1967.
The 1967 war is particularly significant for the conflicts today, as it placed Israel in control of the West Bank and Gaza, two territories inhabited by large Palestinian populations. The alternative to a two-state solution is a "one-state solution," where the whole earth becomes either a great Israel or a great Palestine.
Most people think this would cause more problems than it would solve, but this result is becoming more likely over time for political reasons.
What is Zionism
Sionizmi është ideologjia kombëtare e Izraelit. Sionistët besojnë se Judaizmi është një kombësi, si dhe një fe dhe se hebrenjtë meritojnë shtetin e tyre në atdheun e tyre stërgjyshor. Kjo ideologji është ajo që i ktheu hebrenjtë në Izrael në radhë të parë dhe gjithashtu në zemër të asaj që shqetëson arabët dhe palestinezët për shtetin izraelit.
Hebrenjtë shpesh i referohen kombësisë së tyre që nga mbretëritë biblike të Davidit dhe Solomonit, rreth vitit 950 para Krishtit. Sionizmi modern, duke u bazuar në dëshirën e gjatë hebraike për një "kthim në Sion", filloi në shekullin XIX - pikërisht në kohën kur nacionalizmi filloi të shfaqej në Europë.
Të gjithë sionistët pajtohen me idenë që Izraeli duhet të ekzistojë, por nuk bien dakord se si duhet të duket qeveria e tij. E majta sioniste, e cila dominoi politikën deri në fund të viteve 1970, është e prirur të vendosë paqe me kombet arabe, dëshiron më shumë ndërhyrje të qeverisë në ekonomi dhe preferon një qeveri laike, ndërsa e djathta sioniste, e cila gëzon pozita drejtuese dhe komandon opinionin popullor, ka tendencë të jetë më skeptike ndaj marrëveshjeve për paqe dhe dëshiron përzierje të fesë me politikën.
Arabët dhe palestinezët në përgjithësi e kundërshtojnë sionizmin, pasi karakteri i qartë hebre i shtetit izraelit do të thotë që hebrenjtë kanë privilegje që të tjerët nuk i kanë. Arabët shpesh e shohin sionizmin si një lloj kolonializmi dhe racizmi që synon përvetësimin e tokës palestineze dhe heqjen e të drejtave të tyre.
Si u bë Izraeli shtet
Zhvillimet shoqërore dhe politike në Europë i bindën hebrenjtë se kishin nevojë për vendin e tyre dhe atdheu paraardhës u duk si vendi i duhur për ta themeluar atë. Hebrenjtë europianë – 90% e të gjithë hebrenjve në atë kohë - mbërritën në sionizëm pjesërisht për shkak të persekutimit anti-hebre dhe pjesërisht sepse iluminizmi futi hebrenjtë në nacionalizmin laik. Midis viteve 1896 dhe 1948, qindra mijëra hebrenj u zhvendosën nga Europa në atë që asokohe ishte e kontrolluar nga Britania, Palestina, duke përfshirë një numër të madh të dëbuar nga Europa gjatë Holokaustit.
Shumë arabë e panë fluksin e hebrenjve si një lëvizje koloniale europiane dhe të dy popujt luftuan ashpër. Britanikët nuk mund të kontrollonin dhunën dhe në vitin 1947 Kombet e Bashkuara votuan për ndarjen e tokës në dy shtete. Banorët hebrenj e pranuan marrëveshjen.
Palestinezët, të cilët e panë planin si një zgjatim të një përpjekjeje për t’i larguar nga vendi, e luftuan atë. Shtetet arabe të Egjiptit, Jordanisë, Irakut dhe Sirisë të gjitha më vonë i shpallën luftë Izraelit gjithashtu,
Forcat izraelite mundën forcat palestineze dhe ushtritë arabe në një konflikt të egër që shndërroi 700,000 civilë palestinezë në refugjatë. Ndarja e Kombeve të Bashkuara premtoi 56% të Palestinës Britanike për shtetin hebre; deri në fund të luftës, Izraeli zotëronte 77% - gjithçka përveç Bregut Perëndimor dhe lagjes lindore të Jeruzalemit (i kontrolluar nga Jordania), si dhe Rripit të Gazës (i kontrolluar nga Egjipti).
Lufta i la izraelitët me një shtet, por jo palestinezët.
Çfarë është Nakba
Lufta e vitit 1948 largoi 700,000 palestinezë nga shtëpitë e tyre, duke krijuar një krizë refugjatësh që ende nuk është zgjidhur. Palestinezët e quajnë këtë dëbim masiv Nakba - arabisht për "katastrofë" - dhe trashëgimia e saj mbetet një nga çështjet më të vështira në negociatat e paqes. Palestinezët shpesh e shohin këtë ngjarje si një fushatë të gjatë, të paramenduar, për të pastruar etnikisht Palestinën nga arabët; Izraelitët tentojnë të fajësojnë arratisjen spontane arabe, ushtritë arabe dhe/ose aksidentet fatkeqe të luftës. Një kërkesë thelbësore palestineze në negociatat e paqes është një lloj drejtësie për këta refugjatë, më së shpeshti në formën e "së drejtës së kthimit" në shtëpitë e familjeve të tyre të braktisura në vitin 1948.
Çfarë është Bregu Perëndimor
Bregu Perëndimor është një copë tokë në lindje të Izraelit dhe është shtëpia e miliona palestinezëve dhe do të përbënte zemrën e çdo shteti palestinez. Izraeli mori kontrollin e tij në vitin 1967 dhe ka lejuar vendosjen e kolonëve hebrenj, por palestinezët (dhe shumica e bashkësisë ndërkombëtare) e konsiderojnë atë si pushtim të paligjshëm.
Në vitin 1967, Izraeli bëri luftë me Egjiptin, Sirinë dhe Jordaninë. Izraeli goditi në fillim, por pretendon se po paraprinte një sulm të afërt egjiptian. Në gjashtë ditë, Izraeli shkatërroi fuqitë arabe, duke marrë Bregun Perëndimor dhe Jeruzalemin Lindor nga Jordania.
Jeruzalemi
Jeruzalemi është një qytet në kufirin midis Izraelit dhe Bregut Perëndimor, është shtëpia e disa prej vendeve më të shenjta si në Judaizëm dhe Islam, dhe kështu, si Izraeli dhe Palestina duan ta kenë territorin e tyre.
Për 20 vitet e para të ekzistencës së Izraelit, Jeruzalemi u nda. Izraeli kontrollonte një pjesë, ndërsa Jordania kontrollonte pjesën tjetër. Jordania kontrollonte Temple Mount, një zonë ku gjendet Western Wall, një tempulli antik hebre dhe një nga vendet më të shenjta të Judaizmit dhe dy prej monumenteve më të rëndësishme të Islamit, Xhamia al-Aqsa dhe Kupola e Shkëmbit. Hebrenjtë izraelitë nuk u lejuan të luten ndërsa Jordania e kontrollonte atë. Gjatë luftës së vitit 1967, Izraeli mori kontrollin e Jeruzalemit Lindor.
Gaza
Gaza është një rrip toke me popullsi të dendur që kryesisht është e rrethuar nga Izraeli dhe njerëzit janë palestinezë. Gaza drejtohet nga grupi islamik Hamas, i cili u formua në 1987 si një grup "rezistencë" militante kundër Izraelit dhe fitoi pushtetin politik. Hamas është një organizatë politike islamike palestineze dhe një grup militant që ka zhvilluar luftë me Izraelin që nga themelimi i grupit në vitin 1987, më së shumti përmes bombardimeve dhe sulmeve me raketa. Ai kërkon të zëvendësojë Izraelin me një shtet palestinez. Hamas qeveris gjithashtu Gazën në mënyrë të pavarur nga Autoriteti Palestinez.
Çfarë po ndodh së fundmi
Jeruzalemi ka përjetuar trazirën më të keqe ndër vite, me qindra protestues palestinezë të plagosur në përleshjet me policinë izraelite. Më shumë se 20 njerëz janë vrarë në Gaza pas luftimeve midis militantëve dhe Izraelit, dhuna është rritur në Bregun Perëndimor të pushtuar dhe komunitetet arabe brenda Izraelit kanë mbajtur demonstrata.
Çfarë e ka shkaktuar rritjen e dhunës
E gjitha lidhet me pushtimin ushtarak gjysmë-shekullor të Izraelit dhe kontrollin e tij gjithnjë e në rritje mbi jetën palestineze. Në vazhdën e hapave të ndërmarrë nga administrata Trump dhe Izraeli për të forcuar kontrollin mbi territoret palestineze, mundësitë për një zgjidhje të krizës që daton prej dakadash janë të pakta.
Zgjedhjet izraelite në mars inkurajuan më tej të djathtën ekstreme të Izraelit, duke sjellë një parti ultranacionalistësh hebrenj, ndërkohë për palestinezët, zgjedhjet e fundit qeveritare janë ato të vitit 2006 pasi Mahmoud Abbas, udhëheqësi 85-vjeçar i Autoritetit Palestinez, i ka shtyrë ato, gjë që ka shkaktuar zemërim.
Një muaj më parë, filloi muaji i shenjtë mysliman i Ramazanit dhe palestinezët janë ankuar për ato që ata thonë se janë kufizime të ashpra të panevojshme nga policia izraelite, e cila i pengoi të mblidheshin në shkallët jashtë Qytetit të Vjetër - një traditë pas lutjeve të mbrëmjes. Mes tensioneve, pati një rritje të dhunës, ngacmime në rrugë dhe disa sulmeve midis hebrenjve dhe palestinezëve.
The events came to the fore in late April when hundreds of far-right Israelis marched through the city streets chanting "Death to the Arabs."
World and Israel / Palestine
Non-Muslim countries generally recognize Israel's legitimacy and maintain diplomatic relations with it, but most are critical of Israel's treatment of the Palestinians and the ongoing occupation of the West Bank.
Global public opinion is currently generally more sympathetic to the Palestinian cause. In the polls, Israel is one of the least liked countries in the world.
Burimet: Guardian, History.com, Vox, Encyclopaedia Britannica
