Në episodin e fundit të "The Dalina Show", nga Andale Media, temë diskutimi ishte një nga emocionet më komplekse dhe shpesh keqkuptuara në marrëdhënie: xhelozia patologjike, ose siç e quajti vetë Dalina, “xhelozia e sëmurë”. Psikologia Jonarda Kërkuti solli një analizë të thelluar dhe të balancuar mbi këtë temë, duke e ndarë xhelozinë në spektrume të ndryshme që variojnë nga "e tolerueshme", deri te ajo patologjike.

"Ka dhe spektrume brenda xhelozisë. Është ajo që me fjalë të thjeshta mund ta quajmë 'e tolerueshme', sepse ne e masim nivelin e xhelozisë me të dashurisë," tha Kërkuti, duke theksuar se kjo formë shpesh perceptohet si shenjë interesimi dhe afeksioni, sidomos në kulturat ku dashuria shihet si zotërim.

"Ka gra apo partnere që e kërkojnë xhelozinë nga partneri tjetër."

Por kur kalon në ekstrem, ky emocion kthehet në një mekanizëm kontrolli dhe pasigurie të thellë:

“Kur bëhet patologjike një xhelozi do të thotë që jemi futur në atë pjesën ku ne kemi një impuls kontrolli shumë të lartë, ku ne kontrollojmë sjelljen e një personi tjetër në mënyrë të vazhdueshme. Fjala 'vazhdim' është thelbësore dhe këtu,” sqaroi psikologia. “Dhe pjesa tjetër është që ti ndihesh i pasigurt. Ti ndjen një pasiguri shumë të madhe te personi që e ka këtë nivel të lartë të xhelozisë.”

Psikologia ndalet edhe te natyra kulturore dhe evolucionare e xhelozisë:

"Xhelozia si emocion është një emocion shumë kompleks, por është edhe një emocion që unë fillova ta shikoja pse e kemi? Pse i ka rezistuar evoluimit tonë? Duke e parë në perspektivën e mëhershme, është vënë re që xhelozia ishte e 'nevojshme' të rezistonte deri sot sepse ka qenë një lloj mbrojtjeje. Ti mbron marrëdhëniet që janë të rëndësishme për ty. Pra ka një proces kulturor këtu."

Xhelozia patologjike shfaqet shpesh më shumë te meshkujt, sipas psikologes, edhe për shkak të sfondit kulturor:

“Dominojnë meshkujt xhelozë. Në xhelozinë patologjike sidomos, për shkak edhe të sfondit tonë kulturor, prejardhjes patriarkale, maskiliste.”

Xhelozia patologjike dhe narcizmi: Ku qëndron ndryshimi?

Është e rëndësishme të dallojmë xhelozinë patologjike nga çrregullimet e tjera psikologjike si narcizmi. Edhe pse të dyja mund të përfshijnë sjellje kontrolluese dhe mungesë empatie, motivimi i tyre është krejtësisht i ndryshëm:

- Xhelozia patologjike buron nga pasiguria personale dhe frika për të humbur partnerin. Është e lidhur ngushtë me ankthin, shpesh të ndërtuar mbi trauma të mëhershme ose modele të mësuara të lidhjes.

- Narcizmi, përkundrazi, ka në thelb nevojën për vlerësim, superioritet dhe mungesë ndjeshmërie. Një narcist mund të bëhet xheloz, por jo sepse ka frikë se po humbet dikë të dashur, por sepse ndjen se po i kërcënohet kontrolli ose imazhi i vetes si "qendra" e marrëdhënies.

Sipas Mayo Clinic dhe burimeve të tjera të psikologjisë klinike, një nga dallimet kyçe është që narcizmi është më shumë një çrregullim personaliteti, ndërsa xhelozia patologjike mund të jetë simptomë e ankthit, depresionit ose traumave të patrajtuara.

Ky diskutim i thellë në "The Dalina Show" hap një dritare të rëndësishme mbi mënyrën si emocionet tona formohen dhe ndikohen nga kultura, historia personale dhe normat shoqërore. Edukimi dhe vetëdijësimi mbeten çelësi për të kuptuar kur një emocion legjitim shndërrohet në kërcënim për mirëqenien tonë dhe të tjetrit.

Episodi i plotë për të mos u humbur:

In the latest episode of "The Dalina Show," from Andale Media , the topic of discussion was one of the most complex and often misunderstood emotions in relationships: pathological jealousy, or as Dalina herself called it, "sick jealousy." Psychologist Jonarda Kërkuti brought an in-depth and balanced analysis on this topic, dividing jealousy into different spectrums ranging from "tolerable" to pathological.

"There are also spectrums within jealousy. It is what we can simply call 'tolerable', because we measure the level of jealousy with that of love," said Kërkuti, emphasizing that this form is often perceived as a sign of interest and affection, especially in cultures where love is seen as possession.

"There are women or partners who seek jealousy from the other partner."

But when taken to the extreme, this emotion turns into a control mechanism and deep insecurity:

"When jealousy becomes pathological, it means that we have entered that part where we have a very high control impulse, where we control the behavior of another person continuously. The word 'continuity' is essential here as well," the psychologist explained. "And the other part is that you feel insecure. You feel a very great insecurity in the person who has this high level of jealousy."

Psychology also focuses on the cultural and evolutionary nature of jealousy:

"Jealousy as an emotion is a very complex emotion, but it's also an emotion that I started to look at why we have it? Why has it resisted our evolution? Looking at it in the past perspective, it's been noted that jealousy was 'necessary' to resist until today because it was a kind of protection. You protect relationships that are important to you. So there's a cultural process here."

Pathological jealousy often appears more often in men, according to the psychologist, also due to cultural background:

"Jealous men dominate. Especially in pathological jealousy, due to our cultural background, patriarchal, male-dominated origins."

Pathological jealousy and narcissism: Where is the difference?

It's important to distinguish pathological jealousy from other psychological disorders like narcissism. While both can involve controlling behavior and a lack of empathy, their motivations are completely different:

- Pathological jealousy stems from personal insecurity and the fear of losing a partner. It is closely linked to anxiety, often built on previous trauma or learned patterns of attachment.

- Narcissism, on the other hand, is fundamentally about the need for appreciation, superiority, and a lack of empathy. A narcissist may become jealous, but not because they fear losing a loved one, but because they feel their control or image of themselves as the "center" of the relationship is being threatened.

According to the Mayo Clinic and other clinical psychology sources, one of the key differences is that narcissism is more of a personality disorder, while pathological jealousy can be a symptom of anxiety, depression, or untreated trauma.

This insightful discussion on "The Dalina Show" opens an important window into how our emotions are shaped and influenced by culture, personal history, and social norms. Education and awareness remain key to understanding when a legitimate emotion becomes a threat to our well-being and that of others.

The full episode so you don't miss it: