Nëse këtë fundjavë të gjithë kanë plane për në plazh, mos u mërzit, por bli librin që po të sugjerojmë dhe nuk do e ndjesh fare kohën!
Romani “Mbledhësja e jetimëve” i autores Ellen Marie Wiseman është një vepër që jo vetëm rrëfen një histori të fuqishme për dashurinë, dhimbjen dhe mbijetesën, por edhe na fton të reflektojmë për mënyrën se si shoqëritë i trajtojnë më të pambrojturit, në kohërat më të errëta.
Në një kohë kur bota po përpiqet ende të kuptojë pasojat emocionale dhe sociale të një pandemie globale, ka pak vepra letrare që arrijnë të ndërtojnë me aq ndjeshmëri dhe thellësi pasojat e një katastrofe të ngjashme historike.
Një roman rrëqethës për dhimbjen dhe shpresën
Në vjeshtën e vitit 1918, 13-vjeçarja Pia Lange, ardhur në Amerikë nga Gjermania me familjen, së cilës i shtohen edhe vëllezërit e saj binjakë, dëshiron të qëndrojë sa më larg rrugëve të tejmbushura të Filadelfias dhe lagjeve cit me banorë e ndërtesa të përbashkëta.
Për fatin e keq të vajzës, i ati do të niset në luftë përtej oqeanit, me shpresë se kësisoj do të tregojë besnikërinë ndaj Shteteve të Bashkuara, ndërsa në qytet ka mbërritur një armik i ri: gripi spanjoll.
Shumë shpejt, kudo do të ketë panik, gjullurdi dhe të vdekur. Pa ushqim në shtëpi, vogëlushja duhet të dalë rrugëve, që të gjejë diçka për të vegjlit.
Që kur biri i saj i vetëm vdiq prej gripit, Bernisë Grovezi është vënë poshtë nga dhimbja dhe hidhërimi. Nëse mjekët nuk do të kishin qenë aq të zënë duke shpëtuar turmat e emigrantëve, djali i saj do të jetonte. Ditën kur sheh vajzën e fqinjëve të dalë nga shtëpia, Bernisa merr një vendim që do t’u ndryshojë jetën të gjithëve. Sipas saj, qëllimi i epërm është t’i kthejë fëmijët e emigrantëve në “amerikanë të vërtetë”. Prej këtij vendimi dhe si pasojë e “vdekjes vjollcë” do të vuajnë jo pak njerëz...
Një histori që trajton fuqishëm:
- Urrejtjen e fshehur nën moralizëm: Bernisë përfaqëson një lloj fanatizmi, që fatkeqësisht gjen vend në kohë krizash. Ajo beson se fëmijët e emigrantëve duhet “shpëtuar” nga familjet e tyre, ndërkohë që ushtron një dhunë të heshtur dhe sistematike.
- Identitetin e emigrantëve dhe diskriminimin etnik, në një epokë kur të qenit gjerman në Amerikë nënkuptonte të trajtoheshe si armik.
- Forcën e fëmijëve dhe grave në përballjen me të keqe, një temë që Wiseman e ndërton gjithmonë përmes personazheve që duket se janë të pafuqishme, por që në fund u bëjnë ballë gjithçkaje.
Stili dhe ndjeshmëria e autores
Botimet “Living” kanë sjellë edhe dy libra të tjera nga Ellen Marie Wiseman. “Misteret e Klarës” është një roman i arrirë, kushtuar një dashurie të zjarrtë dhe një jete të prerë në mes, duke na treguar se deri ku mund të arrijë njeriu për të mbrojtur gjënë më të shtrenjtë në jetë: dashurinë.
“Vajzat e zhdukura të Uillobrukut” tregon një histori rrëqethëse mbijetese, bazuar në një histori të vërtetë. Wiseman ka një dhunti të rrallë për të ndërtuar romane historike që nuk janë vetëm rrëfime të kohëve të shkuara, por dritare drejt emocioneve të përjetshme njerëzore. Shkruan me një stil të drejtpërdrejtë, por të mbushur me atmosferë dhe thellësi psikologjike. Në romanin “Mbledhësja e jetimëve” ajo gërsheton dy zëra, atë të Pias dhe të Bernisës, duke krijuar një tension të vazhdueshëm dhe një portret të qartë të së mirës dhe së keqes që shfaqen në format më të papritura.
Një roman që na fton të mos harrojmë
“Mbledhësja e jetimëve” është më shumë se një roman historik; një pasqyrë e shoqërisë kur përballet me frikën dhe vdekjen; një kujtesë se shpesh viktimat më të mëdha nuk janë vetëm ata që humbin jetën, por ata që humbasin identitetin, shtëpinë dhe zërin; një thirrje për dhembshuri, për rezistencë, për të kuptuar se historia përsëritet jo vetëm në forma, por edhe në qëndrime.
Për lexuesin e sotëm, ky libër mund të shërbejë si një përvojë katarsis plot thumba, por edhe si një dritare për të parë më qartë si kemi qenë, çfarë kemi kaluar, dhe mbi të gjitha, si duhet të sillemi me njëri-tjetrin në kohëra krize.
Pasazhe nga libri
1) Përmbi gjithçka tjetër, donte të humbte vetëdijen, t’i binte të f ikët dhe të përhumbej në hiçgjë, aty ku dhimbja dhe frika nuk mund ta arrinin. Po ja që i takonte të kujdesej për djemtë!
2) Teksa të vdekurit ishin bërë kapicë nëpër agjencitë e varrimit dhe kufomat po hidheshin nëpër qoshet e lagjeve të pabanuara, sallat e spitaleve ishin zgjeruar edhe korridoreve dhe morgjet gjarpëronin deri në rrugë, Pia po hiqte keq të mbijetonte vetë dhe t’i mbante binjakët gjallë brenda dhomave të ngjeshura e të ngushta të apartamentit të tyre.