English
Health

OCD: Si po banalizohet një çrregullim serioz mendor

OCD: Si po banalizohet një çrregullim serioz mendor

Në vitet e fundit, termi “OCD” (dhe jo vetëm, edhe terma të tjerë klinikë si “bipolar” apo “narcist”) është bërë pjesë e fjalorit të përditshëm, veçanërisht në rrjetet sociale. Njerëzit e përdorin me lehtësi, shpesh për të përshkruar një prirje për rregull, pastërti apo kur duan të tregojnë që janë të vëmendshëm ndaj detajeve. “Jam pak OCD me shtëpinë time”, “duhet të jetë perfekt se kam OCD”, janë shprehje që thuhen lehtësisht nga ata që janë të pavetëdijshwm për peshën që mbart kjo fjalë kur shqiptohet nga goja e një personi që jeton realisht me çrregullimin obsesiv-kompulsiv. Ajo që për disa është një “quirk” apo estetikë e TikTok-ut për dikë tjetër është një burg mendor i përditshëm.

OCD nuk është rregull apo pastërti, është frikë.

Në thelb të tij, çrregullimi obsesiv-kompulsiv (OCD) nuk ka të bëjë me dëshirën për pastërti apo përsosmëri. Është një çrregullim ankthi që karakterizohet nga obsesione/fiksime, mendime, impulsive apo imazhe të padëshiruara që pushtojnë ndërgjegjen dhe shkaktojnë ankth të niveleve shumë të larta dhe kompulsione, veprime ose rituale që kryhen për të neutralizuar këtë ankth. Këto veprime mund të jenë të dukshme (si larja e duarve në mënyrë të përsëritur) apo mendore (si lutjet apo numërimi në vete).

OCD nuk është “tendenca për pastërti”. Është frika e vazhdueshme se diçka e tmerrshme do të ndodhë nëse nuk kryen një ritual të caktuar. Një mendje që nuk mund të ndalet, që kërkon siguri absolute atje ku siguria nuk ekziston. Pacientët shpesh e përshkruajnë si një “terr emocional të pafund”, një qark i mbyllur midis ankthit dhe përpjekjes për ta shuar atë.

Por si lind ky çrregullim?

OCD: Si po banalizohet një çrregullim serioz mendor

OCD është një çrregullim i ndërlikuar që buron nga ndërveprimi i faktorëve biologjikë, psikologjikë dhe mjedisorë. Studimet tregojnë për një disbalancë neurobiologjike në qarkun fronto-striatal i cili lidhet me kontrollin e impulseve dhe vendimmarrjen. Gjithashtu, serotonins luan një rol kyç në modulimin e ankthit dhe sjelljeve kompulsive.

Por përtej trurit, ekziston edhe historia personale, ajo që shpesh nuk mund të matet me rezonancë magnetike. Shpesh, OCD zhvillohet pas periudhave të stresit kronik, ngjarjeve traumatike, humbjeve apo përgjegjësive të mëdha. Në shumë raste, individi ka një tipar personaliteti perfeksionist, me ndjeshmëri të lartë morale, një ndjenjë të thellë përgjegjësie që e bën të përjetojë faj edhe për gjërat që nuk varen prej tij. OCD mund të shihet si një përpjekje e dëshpëruar e mendjes për të rikthyer kontrollin në një botë që perceptohet si e rrezikshme ose e pasigurt.

Në platforma si TikTok apo Instagram, hashtag-u #OCD ka miliona klikime. Video me titra si “OCD aesthetic” tregojnë tavolina perfekte, shtrat të rregulluar me precizion apo ngjyra të sinkronizuara. Por ky është një shtrembërim i rrezikshëm. Kur një çrregullim klinik paraqitet si një formë “e bukur neurotizmi”, ndodh një shtrembërim i dyfishtë: ata që vuajnë realisht ndihen më të padukshëm ndërsa publiku i gjerë mëson një version të rremë të çrregullimit.

OCD: Si po banalizohet një çrregullim serioz mendor

Ky fenomen i “romantizimit” të OCD-së ka pasoja të drejtpërdrejta. E para, stigmatizon vuajten e personave që jetojnë me këtë çrregullim duke i bërë të ndihen të keqkuptuar apo madje të turpëruar. E dyta, dëmton ndërgjegjësimin sepse krijon perceptimin se OCD është thjesht një mënyrë të qenuri i organizuar. Dhe e treta, kontribuon në vonesën e kërkimit të ndihmës profesionale pasi individët që kanë simptoma të vërteta mund të mendojnë se nuk janë “mjaftueshëm keq” për të pasur OCD thjesht sepse nuk përshtaten me versionin që shohin në rrjet.

Në praktikën klinike, OCD shpesh shfaqet në mënyra që shkojnë përtej pastrimit ose rregullit. Ka individë që kontrollojnë dhjetëra herë nëse dera është mbyllur nga frika se mund të ndodhë diçka e tmerrshme. Të tjerë që jetojnë me mendime të padëshiruara agresive, seksuale apo blasfemuese që i tmerron vetë fakti i ekzistencës së tyre. Ka pacientë që ndihen të “papastër” jo fizikisht por moralisht, e për këtë bëjnë rituale për t’u “spastruar” mendërisht. Nuk ka asgjë estetike tek kjo, është një luftë e përditshme midis arsyes dhe ankthit.

Por pse është kaq e lehtë ta keqkuptojmë OCD-në?

OCD: Si po banalizohet një çrregullim serioz mendor

Sepse në sipërfaqe, OCD shpesh maskohet si rregull, përpikmëri apo “kujdes i tepërt”. Shoqëria shpesh i lavdëron këto cilësi. Por ajo që shohim është vetëm shtresa e jashtme, një përpjekje për të mbajtur nën kontroll diçka që brenda është krejtësisht e paqëndrueshme. Në fakt, shumë persona me OCD janë jashtëzakonisht të vetëdijshëm për absurditetin e ritualeve të tyre por nuk mund të ndalen. Kjo është ajo që e bën çrregullimin kaq të dhimbshëm dhe të lodhshëm: konflikti midis ndërgjegjësimit dhe frikës.

Trajtimi i OCD-së kërkon kujdes, durim dhe një qasje profesionale shumëdimensionale. Terapia konjitiv-bihejviorale (CBT) është ndër qasjet terapeutike më të efektshme sepse ndihmon individin të përballet me frikën pa ndjekur ritualin që e shuan përkohësisht. Por mbi të gjitha, trajtimi fillon me ndërgjegjësimin, ndërgjegjësimin se ajo që po përjeton nuk është thjesht “stres”, “perfeksionizëm” apo “ves”. Është një çrregullim i diagnostikueshëm dhe i trajtueshëm që meriton seriozitetin dhe vëmendjen e duhur, jo banalitetin e një hashtag-u.

Në fund, duhet t’a themi me zë të lartë: OCD nuk është një mënyrë për ta bërë jetën “më të rregullt” por një luftë e vazhdueshme me mendjen. Dhe nëse secili prej nesh ka ndonjë detyrë etike është të mos e romantizojmë dhimbjen por të ndihmojnë në trajtimin e saj.

Në praktikën time klinike, kam parë njerëz që kanë kaluar vite të tëra duke fshehur ritualet e tyre, duke mos guxuar t’u tregojnë të tjerëve frikën që i përpin. Dhe kur më në fund e kuptojnë se ajo që kanë nuk është “çmenduri”por një çrregullim që mund të trajtohet, shpesh është hera e parë që ndihen të lirë.

Dhe ndoshta ky është mesazhi që duhet të përhapim në vend që t’a kthejmë në trend: që pas çdo mendimi të padëshiruar ka një njeri që përpiqet me gjithë fuqinë e tij të mos humbasë kontrollin mbi vetveten dhe ky nuk është trend, është guxim.

Nga Ilva Mile, Psikologe Klinike e liçensuar.

Mos humbisni edhe

REELS

Unë do paguhem vetëm 1 mijë 😳😳😳😳

Do ribashkoheshit edhe ju, apo ç’e do?

Facelift-i i Kris Jenner është mrekullia e 8-të e kohërave moderne

Masazhi që të bën të ndihesh më e lehtë, më e qetë dhe plot energji ✨ Provoje tani dhe zbulo pse të gjithë po flasin për të!

Sot, në datën 9 tetor 2025, Izraeli dhe Hamasi ranë dakord për fazën e parë të një armëpushimi dhe shkëmbim robërish, nëpërmjet negociatave indirekte që u zhvilluan në Sharm el-Sheikh, Egjipt. Detajet i gjeni në Story.

Janë 2 lloje motrash/shoqes në këtë jetë

Kur veshja dhe dukja nuk kanë lidhje me personalitetin 😂😂😂

Supriza me 💃 belly dancer 💃 që meriton çdo dhëndër 😈

Solidarizohemi me ju që keni fëmijë në çerdhe/kopsht 😩

Nucleofil – teknologji rigjeneruese nga @cfopharma @cfopharma_aesthetics Stimulon prodhimin natyral të kolagjenit për një efekt lifting, por pa ndërhyrje kirurgjikale 🤫

OCD: How a serious mental disorder is being trivialized

OCD: Si po banalizohet një çrregullim serioz mendor

In recent years, the term “OCD” (and not only, but also other clinical terms such as “bipolar” or “narcissistic”) has become part of everyday vocabulary, especially on social networks. People use it easily, often to describe a tendency for order, cleanliness or when they want to show that they are attentive to details. “I'm a little OCD with my house”, “it has to be perfect because I have OCD”, are expressions that are easily said by those who are unaware of the weight that this word carries when uttered from the mouth of a person who actually lives with obsessive-compulsive disorder. What for some is a “quirk” or TikTok aesthetic is for someone else a daily mental prison.

OCD is not about order or cleanliness, it's about fear.

At its core, obsessive-compulsive disorder (OCD) is not about the desire for cleanliness or perfection. It is an anxiety disorder characterized by obsessions/fixations, unwanted thoughts, impulses, or images that invade consciousness and cause very high levels of anxiety, and compulsions, actions, or rituals that are performed to neutralize this anxiety. These actions can be visible (such as washing hands repeatedly) or mental (such as praying or counting to yourself).

OCD is not “cleanliness.” It is the constant fear that something terrible will happen if you don’t perform a certain ritual. A mind that can’t be stopped, that seeks absolute security where security doesn’t exist. Sufferers often describe it as an “endless emotional darkness,” a vicious cycle between anxiety and the effort to quell it.

But how does this disorder arise?

OCD: Si po banalizohet një çrregullim serioz mendor

OCD is a complex disorder that stems from the interaction of biological, psychological, and environmental factors. Studies point to a neurobiological imbalance in the fronto-striatal circuit, which is associated with impulse control and decision-making. Serotonin also plays a key role in modulating anxiety and compulsive behaviors.

But beyond the brain, there is also personal history, which often cannot be measured with MRI. OCD often develops after periods of chronic stress, traumatic events, losses or great responsibilities. In many cases, the individual has a perfectionist personality trait, with high moral sensitivity, a deep sense of responsibility that makes him experience guilt even for things that do not depend on him. OCD can be seen as a desperate attempt by the mind to regain control in a world that is perceived as dangerous or unsafe.

On platforms like TikTok and Instagram, the hashtag #OCD has millions of clicks. Videos with captions like “OCD aesthetic” show perfect desks, meticulously made beds, or synchronized colors. But this is a dangerous distortion. When a clinical disorder is presented as a form of “beautiful neuroticism,” a double distortion occurs: those who actually suffer from it feel more invisible while the general public learns a false version of the disorder.

OCD: Si po banalizohet një çrregullim serioz mendor

This phenomenon of “romanticizing” OCD has direct consequences. First, it stigmatizes the suffering of people living with this disorder by making them feel misunderstood or even ashamed. Second, it harms awareness because it creates the perception that OCD is simply a way of being organized. And third, it contributes to the delay in seeking professional help because individuals who have real symptoms may think that they are not “bad enough” to have OCD simply because they do not fit the version they see online.

In clinical practice, OCD often manifests itself in ways that go beyond cleaning or orderliness. There are individuals who check dozens of times if the door is locked for fear that something terrible might happen. Others live with unwanted aggressive, sexual or blasphemous thoughts that terrify them by their very existence. There are patients who feel “unclean” not physically but morally, and therefore perform rituals to “cleanse” themselves mentally. There is nothing aesthetic about this, it is a daily struggle between reason and anxiety.

But why is it so easy to misunderstand OCD?

OCD: Si po banalizohet një çrregullim serioz mendor

Because on the surface, OCD often masquerades as orderliness, punctuality, or “excessive care.” Society often glorifies these qualities. But what we see is only the outer layer, an attempt to keep something under control that is completely unstable inside. In fact, many people with OCD are acutely aware of the absurdity of their rituals but cannot stop. This is what makes the disorder so painful and exhausting: the conflict between awareness and fear.

Treating OCD requires care, patience, and a multifaceted professional approach. Cognitive-behavioral therapy (CBT) is among the most effective therapeutic approaches because it helps the individual face their fear without resorting to rituals that temporarily extinguish it. But above all, treatment begins with awareness, the awareness that what they are experiencing is not simply “stress,” “perfectionism,” or “addiction.” It is a diagnosable and treatable disorder that deserves the seriousness and attention it deserves, not the banality of a hashtag.

In the end, we need to say it out loud: OCD is not a way to make life "more orderly" but a constant battle with the mind. And if each of us has any ethical duty, it is to not romanticize the pain but to help treat it.

In my clinical practice, I have seen people who have spent years hiding their rituals, not daring to tell others the fear that consumes them. And when they finally realize that what they have is not “madness” but a treatable disorder, it is often the first time they feel free.

And maybe this is the message we should spread instead of turning it into a trend: that behind every unwanted thought there is a person who is trying with all his might not to lose control of himself, and this is not a trend, it is courage.

By Ilva Mile, Licensed Clinical Psychologist.

×