Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, është shprehur se autoritetet e vendit po përgatitet që Serbia të akuzohet për të gjitha krimet e luftës që ka kryer gjatë gjenocidit në Kosovë. Kurti i kërkoi prokurorisë së shtetit që të punojë në mënyrë maksimale që personat përgjegjës, për të cilët ka dëshmitarë të gjallë se kanë kryer krime të natyrave të ndryshme gjatë luftës, të ndiqen penalisht dhe të dënohen.
“Edhe Ministria e Drejtësisë, edhe këshilltarët e mi ligjorë, edhe me ekspertët ndërkombëtarë, janë duke bërë përgatitjet që të akuzohet Serbia si shtet përgjegjës për krimet e kryera gjatë luftës në Kosovë, e që janë krime luftime, krime kundër njerëzimit dhe gjenocid”, tha Kurti gjatë homazheve në Drenas.
Ai nënvizoi se procesi po vijon dhe do të njoftohet publiku kur të ketë diçka konkrete.
Edhe në vitin 2021, Kurti është shprehur se Kosova synon të padisë Serbinë për kryerjen e një gjenocidi. Ai deklaroi asokohe se padia do të dorëzohej në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë (GjND). Megjithatë, njohësit e çështjeve ndërkombëtare më herët i kishin thënë Radios Evropa e Lirë se në GJND mund të aplikojnë vetëm shtetet që janë anëtare të Organizatës së Kombeve të Bashkuara, pjesë e së cilës është. Prandaj, disa prej tyre kishin thënë se një çështje të tillë Kosova mund ta ngrehë pranë Gjykatës Ndërkombëtare Penale (GJNP).
(Vendimet e GJND-së janë përfundimtare dhe nuk mund të apelohen, por gjykata ka pak fuqi që të detyrojë zbatimin e tyre).
Ndërkohë, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, i ka bërë thirrje Beogradit që të mos dalë në mbrojtje të të akuzuarve për krime seksuale dhe përdhunime në Kosovë, por t’i dorëzojë ata. Ajo ka folur për dokumentarin “Jehona e dhimbjes” nga gazetari Andrea Daglli, i cili e paraqiti atë në Euronews Albania. Osmani thotë se vetë Serbia është bërë mburojë për paramilitarët duke mos lejuar përballjen e tyre me institucionet e drejtësisë në Prishtinë.
“Ata që kanë kryer krimet dhe ata që i kanë mbështetur ato krime, pra shteti serb, nuk kanë treguar asnjëherë gatishmëri për tu ballafaquar me të kaluarën dhe rrjedhimisht t’i vendosin para drejtësisë personat që i kanë kryer këto krime”, u shpreh Osmani.
Ajo theksoi se Kosova ka ngritur një sistem model për trajtimin dhe adresimin e problemeve të të mbijetuarve të dhunës seksuale gjatë luftës.
“Si shoqëri, besoj se jemi emancipuar jashtëzakonisht shumë që nga ato momentet e pasluftës dhe deri sot. Sot, shoqëria kosovare, shteti i Kosovës, i përkrah në masë të madhe të gjithë të mbijetuarit e këtij krimi të tmerrshëm. Kosova është një ndër shtetet e pakta në botë që ka vendosur një sistem të suksesshëm të mbështetjes të të mbijetuarve të dhunës seksuale gjatë luftës duke krijuar komisionin qeveritar i cili mbështet edhe financiarisht këto të mbijetuara”, tha Osmani.
Në të njëjtin dokumentar, ka folur edhe Prokurori i Prokurorisë Speciale në Kosovë, Ilir Morina, i cili u shpreh se megjithëse procesi është i vonë, kanë nisur disa hetime paralele të cilat intnsivisht po investigojnë disa ngjarje ku janë përfshirë ish forcat policore dhe paramilitare të ish-Jugosllavisë.
“Vështirësitë janë të natyrave të ndryshme. Për perjudhën deri në qershor të vitit 2018 nuk mund të marrim ne përgjegjësi si institucione vendore sepse ishte mandat i institucioneve të tjera ndërkombëtare. Në momentin që ne morëm mandatin bëmë maksimumin për të arritur në këtë rezultat që jemi tani. Kemi ngritur gjatë vitit 2023 katër aktakuza në mungesë dhe një aktakuzë në prezencë të personit. Viti 2023 shënon vitin më të suksesshëm të jurispudencës gjyqësore në Kosovë pas për herë të parë, Gjykata Supreme e Kosovës e konfirmon dhe e vërteton me vendim përfundimtar një aktgjykim ndaj një personi të dënuar për veprën penale “Dhunë seksuale si krim i luftës”.
Sfida tjetër është mungesa e të pandehurve pasi deri më tani ne nuk kemi pasur të drejtë të ngremë akt-akuzë nëse i pandehuri nuk është prezent. Ky parim i ri procedurial ka hyrë në fuqi në shkurt të vitit 2023 dhe po flasim për perjudhë kohore një vjeçare që na ka dhënë mundësi që tani edhe t’i hetojmë rastet, edhe t’i ndërtojmë rastet edhe të ngremë akt-akuzë pa marrë parasysh nëse i pandehuri është prezent”, u shpreh Ilir Morina.
Sa i përket dokumentarit “Jehona e dhimbjes”, ai tregon 4 nga 20 mijë historitë e përdhunimeve që kanë ndodhur përgjatë luftës së Kosovës, ku Serbia kreu krime të jashtëzakonshme dhe çnjerëzore kundrejt popullsisë. Përmes rrëfimeve tronditëse, 4 të mbijetuarit përsëritën sërish apelin për drejtësi.
Para se ta shihni: Dokumentari mund të ketë dëshmi tronditëse dhe të ndjeshme prej disa prej jush.
Në një ndër dëshmitë të publikuara në Euronews Albania, një ndër të mbijetuarat tregon aktet seksuale të dhunshme, të cilat u kryen nga disa persona.
“Ne u nisëm për të dalë. U nisëm me burrin. U munduam të largohemi por na panë. Kishin qenë me maska. Nisën te më ngacmonin. Kur filluan te më preknin nga gjokset, më pas reagoi burri. Në momentin që reagoi burri, e kapën e lidhën dhe e rrahën. Më pas filluan seksin oral. Aty reagoi keq burri. Ata të pestë mbaruan qejfin, lloj lloj kënaqësie. M’i lidhën duart, më shqyen rrobat e më pas më bënë seks anal, oral, vaginal. Burrit i ra të fikët”.
Ajo vijon:
“Më pas, erdhën të gjithë personat, njëri pas tjetrit dhe bën qejfin e vet. Pastaj, më çuan te një shtëpi shumë të bukur. Kur kam shkuar atje kanë ardhur 5 të tjerë dhe ndenjën deri në mbrëmje. Dhe ata bën të njëjtën gjë. Nuk e di si kam mundur t’i rezistoj atyre. Më e vështirë ka qenë kur kanë ardhur dhe 5 të tjerë që ndenjën gjithë natën. Dy tre vet kanë bërë të njëjtën gjë me mua. Më pas kanë shkuar poshtë, kanë marrë një çokollatë dhe e kanë shkrirë e më pas ma kanë lëshuar në trup. Më pas më kishte rënë të fikët. Kur i kam hap sytë nuk e kam ditur ku jam”.
Një tjetër burrë tregon se është përdhunuar dhe që prej asaj kohe, nuk ka ditë të qeta dhe ka trauma të shumta në jetën e tij. Ai, i përlotur ka dëshmuar krimin.
Burimi: Euronews Albania
