Pablo Neruda vdiq më 23 shtator 1973 dhe asokohe, u pretendua se shkaku i vdekjes ishte një kancer i pandalshëm në prostatë. Disa kohë më vonë, u bë e ditur se vdekja ndodhi për shkak se Neruda kishte pirë një lëndë toksike vdekjeprurëse.
Por, kush e bëri dhe pse?
Dyshohet se krimi u porosit nga Augusto Pinochet, gjenerali që organizoi grushtin e shtetit dhe i dha fund karrierës së presidentit Salvador Allende. Vdekja e Neruda-s erdhi 12 ditë pas kësaj ngjarjeje.
Kjo çështje i ka munduar jo pak autoritet dhe që prej vitit 2013, janë mbledhur 3 grupe ekspertësh që janë përpjekur të hedhin dritë mbi vdekjen e poetit të famshëm.
Për sa i përket arsyes, zërat thonë se mund të ketë të bëjë me pushtetin, pasi Neruda ka pasur një jetë aktive në politikë, duke marrë role të ndryshme si senator, apo edhe kandidimin për president në Kili. Neruda ka qenë një figurë mjaft e njohur e politikës, pasi ishte diplomat në vende të ndryshme dhe senator i partisë komuniste të Kilit, gjithashtu këshilltar i afërt i presidentit Allende.
Pas rënies së diktaturës, u lëshua urdhër arresti për poetin. Miqtë e tij i erdhën menjëherë në ndihmë dhe e fshehën në një bodrum, në një shtëpi në Valparaíso. Në 1949-ën, ai u arratis nga mali për në Argjentinë, për t'u rikthyer në Kili pas 3 viteve. Kur Neruda u rikthye, luajti rolin e këshilltarit të presidentit Salvador Allende dhe në të njëjtën periudhë, mori çmimin Nobel në Stockholm.
Ai u diagnostikua me kancer në shtator të 1973-shit, ku ndodhi dhe grushti i shtetit nga Pinochet, i cili me ndihmën e SHBA, rrëzoi qeverinë e Allende. Neruda u dërgua në shtëpi disa ditë më vonë dhe nisën dyshimet se mjeku që u kujdes për të i injektoi substancën e panjohur, me urdhër të Pinochet.
Neruda vdiq në shtëpinë e tij në Isla Negra, disa orë pasi la spitalin në të cilin kurohej për kancerin në prostatë.
Asokohe, u tha se shkaku i vekjes së tij lidhej me zemrën, por ministri kilian i Punëve të Brendshme tha se “Neruda u vra si rezultat i ndërhyrjeve të palëve të treta”. Kufoma e tij u zhvarros nga banesa e fundit në Isla Negra, për t'iu nënshtruar ekzaminimeve.
