E njohur si “brandy me fruta” ose “vodka ballkanike”, rakia është padyshim një ndër pijet më të nënvlerësuara në botë. Ndoshta sepse të djeg më shumë se një spec djegës i kuq i tharë, shumë njerëz e mbyllin marrëdhënien me rakinë sapo e kanë provuar për herë të parë.
Megjithatë, në Shqipëri dhe Kosovë, Rumani, Serbi, Bullgari apo Kroaci, ka burra të vërtetë që mund ta pinë të gjithë gotën e rakisë me një gllënjkë dhe të vazhdojnë bisedën si të mos kishte ndodhur gjë.
Por shumë pak njerëz e njohin me rrënjë pijen më të famshme në vendin tonë. Ja 7 gjëra që duhet t’i dini patjetër, nëse doni të jeni raki-dashës të denjë.
1. Raki ka kudo: nga Turqia në Shqipëri, nga Shqipëria në Itali
Sigurisht që rakia nuk është pije autentike shqiptare. Paralelisht, kjo pije është zhvilluar në mënyra të ndryshme në shumë shtete në Ballkan, Evropë Qëndrore, Turqi dhe në Itali.
Rakia turke, shqiptare dhe greke ndryshon disi, sepse bëhet nga rrushi i tharë. Por në Greqi është mjaft e përhapur edhe ouzo, që bëhet nga rrushi i njomë. Në Itali kultivohet grappa, me mbetjet e rrushit pasi ky shtypet për të bërë verë.
Është një pije shumë e përdorur në të gjithë Ballkanin: Bullgari, Rumani, Serbi, madje edhe Çeki, ku njihet me emrin “palenka” si edhe “palinka” në Hungari.
2. Rakia ka aq shumë alkool sa do bënte tapë edhe djallin
Përmbajtja e zakonshme e alkoolit tek rakia është 40%. Por rakia e bërë në shtëpi është shpërthyese: 50%!
Sidoqoftë, rakia e prodhuar për t’u shitur në dyqan mund të ketë tipikisht 25% alkool. Prapë nuk është pak!
Pijet me të cilat bëhen zakonisht tapë njerëzit, birra dhe vera, kanë 3,5%- 22% alkool. Kështu që mos i thoni më njeriu që ju zuri vera, se është turp.
3. Rakia është rivalja e “pijes më të fortë në botë”, absintit
Absinti ka rreth 45%-74% alkool dhe konsiderohet shpesh si pija alkoolike më e fortë në botë. Thuhet se kur nisi të përhapej, rakia quhej si një pije alternative ndaj absintit, që mbahej si një pije aq e fortë sa edhe në Bibël shkruhet:
“Më e pastër se vaji gusha e saj,
Porse në fund është më e hidhët se absinti”.
Por ndërsa absinti praktikisht konsiderohet helm, rakia është mbretëresha e haresë dhe gazit:
“Moj rakia bukuroshe, që më çon qoshe më qoshe,
Të kam mik e të kam shok,
Do të të dua përgjithmonë.”
4. Por në Shqipëri nuk para e gjen edhe aq të fortë
Rakia e Skraparit, që është më e famshmja, përmban rreth 22%-30% alkool.
5. Në Shqipëri bëhet raki me çdo gjë mund t’ju shkojë mendja
Përveç rakisë së rrushit, që është më e famshmja, këtu njihen shumë lloje rakie, si raki arre, raki mane, raki manaferre, raki dardhe etj.
Por ndër më të veçantat mund të përmendet rakia e rigonit, që prodhohet në Përmet, dhe që përdoret edhe si kurë për problemet me frymëmarrjen.
6. Rakia është ilaç
Rakia ka antioksidantë, ndaj nëse pihet me kujdes dhe në sasinë e duhur- 1 teke në ditë- mund t’ju zgjasë jetën. Përveç kësaj, sigurisht që është edhe një lehtësues i stresit. Përsërisim, vetëm nëse pihet në sasi minimale, jo të rrish tërë ditën duke pirë raki tek lokali poshtë shtëpisë.
Një teke në ditë pastron yndyrnat në gjak që mund të shkaktojnë infarkt dhe gjithashtu ndihmon të luftohen gripërat dhe mikrobet që qarkullojnë vërdallë.
Siç shkruante Noli në një letër të 1919-ës:
“Besniku e di që unë s’e pi, por ma dha për ilaç. Se i vetmi ilaç në të cilin besojnë shqiptarët, është rakia. Dhe qenka ilaç me të vërtetë.
Vetëm dy kupa, dhe m’u ndreq shëndeti...”
7. Rakia ka ardhur nga Arabia
Kur bëhet fjalë për histori, aq më shumë kur bëhet fjalë për histori qejfi, asgjë s’është e regjistruar dhe e sigurt. Megjithatë, besohet se rakia u përhap në mënyra të ndryshme në shumë vende të Evropës kur perandoria arabe pushtoi gadishullin iberik, në shekullin e 7-ë pas Krishtit.
Fjala “raki” mendohet të ketë prejardhje nga fjala “araq” në arabisht, që do të thotë “djersë”. Pikërisht siç e lexuat. Arabët i mësuan evropianëve procesin e distilimit nga i cili prodhohet alkooli dhe ky është shumë i ngjashëm me djersitjen, sipas arabëve pra.
Rreth shekullit të 15, “djersa” ishte përhapur në forma të ndryshme: në Rusi si vodka, në Francë e Britani si uiski apo konjak, në Ballkan dhe në Turqi si raki.
Copyright Anabel.al / Ndalohet ribotimi pa lejen e redaksisë.
