Peter Handke, një shkrimtar austriak, mori çmimin Nobel në Letërsi për vitin 2019. Një vendim i tillë është kritikuar nga figura të njohura për shkak se Handke është një figurë pro-serbe në masakrat e ish-Jugosllavisë.
Ministri i Jashtëm i Shqipërisë, Gent Cakaj, shkroi në Twitter se vendimi është i turpshëm dhe i është dhënë një “mohuesi të gjenocidit”.
“Kurrë nuk do të ma merrte mendja se do të më vinte për të vjellë për shkak të çmimit Nobel,” shkroi kryeministri Edi Rama.
Presidenti i Kosovës, Hathim Thaçi tha: “Vendimi për Nobelin sjell një dhimbje të jashtëzakonshme për viktimat e panumërta.”
“Komisioni i Nobelit vlerësoi edhe antishqiptarin Handke, glorifikuesin e Sllobos. Nuk e kuptoj se çfarë humanizmi ka gjetur Nobeli tek këta hartues elaboratesh antishqiptare dhe adhurues diktatorësh kasapë... Tokarchuk [Olga Tokarchuk, fituese e Nobelit në letërsi për vitin 2018] është një shkrimtare briliante,” u shpreh shkrimtari Agron Tufa.
Emir Suljagic, një i mbijetuar i masakrës së Srebrenicës, tha: “Një përkrahës i Millosheviçit dhe mohues i gjenocidit famëkeq merr çmimin Nobel në letërsi. Çfarë kohe për të qenë gjallë.”
Autori britanik Hari Kunzru e kritikoi vendimin gjithashtu. Ai tha për The Guardian: “Më shumë se kurrë, ne kemi nevojë për intelektualë publikë, të cilët janë në gjendje të bëjnë një mbrojtje të fuqishme të të drejtave të njeriut përballë indiferencës dhe cinizmit të liderëve tanë politikë. Handke nuk është një njeri i tillë.”
Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës reagoi përmes një letre drejtuar Akademisë Suedeze në Stokholm. Kryetari i Akademisë, Mehmet Kraja, shkroi ndër të tjera: “Me indinjatë të thellë morëm lajmin e shëmtuar se laureat i Çmimit Nobel për Letërsi për vitin 2019 është shkrimtari Peter Handke, një eksponent i shquar i ideve fashiste të nënshtrimit dhe robërimit të popujve dhe mbështetës i pasionuar i Milosheviçit dhe i luftërave të tij gjenocidale në Ballkan, përfshirë edhe Kosovën[...]Ideja se angazhimet dhe bindjet politike duhet ndarë nga vepra e një shkrimtari, nuk funksionon në rastin e Peter Handkes. Përkundrazi, idetë e tij agresive u afishuan aq shumë, teksa synonin të luhatnin fondamentin e vlerave të civilizimit dhe humanitetit.”
Akademia e Kosovës kërkon anulimin e vendimit, si akt mirëkuptimi dhe solidariteti me të gjithë popujt e botës që luftojnë për liri dhe vlera demokratike.
Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Shqipërisë nuk ka reaguar, por është mjaftuar me një publikim të letrës së Krajës.
20 vite para se Handke të merrte çmimin Nobel, në një artikull për The Guardian, shkrimtari indiano-britanik Salman Rushdie e cilësoi Handke-n si një person me prapambetje mendore sepse "imponon regjimin gjenocid të Sllobodan Millosheviçit.” Në një reagim së fundmi në Twitter, Rushdie shton se “shkrova për idiotësitë e Handke-s 20 vite më parë,” ku bie dakord me diplomaten nga Kosova, Vlora Çitaku. Çitaku shkruan se një vendim i tillë, është fyerje për viktimat e regjimit të Millosheviçit.
PEN America, shoqata amerikane që mbron lirinë e shprehjes në të gjithë botën përmes letërsisë, shkroi se ndiheshin të zhgënjyer nga përzgjedhja e një shkrimtari, që ka përdorur zërin e tij për të mohuar të vërtetën historike dhe ka ofruar mbështetje publike ndaj autorëve të gjenocidit.
Siç mund ta keni lexuar në këtë artikull, Handke ka mbajtur një qëndrim pro-Serbisë përsa i përket Luftës Jugosllave dhe bombardimeve të NATO-s, që sollën pavarësinë e Kosovës dhe vendeve të tjera nën udhëheqjen serbe, gjë që kanë ndikuar që figura e tij të shihet me kritika duke u përshkruar si përfaqësuese e nacionalizmit ekstrem serb.
Millosheviç u akuzua për gjenocid (shfarosje e plotë a e pjesshme e një popullsie) dhe krime të tjera të luftës në periudhën 1991-1995 nga Gjykata Penale Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë, përpara se të ndërronte jetë në 2006-n.
Ish-presidenti jugosllav, i njohur si "kasapi i Ballkanit", kërkoi që Handke të thirrej si dëshmitar i tij mbrojtës në Gjykatën Penale për Krimet e Luftës së ish-Jugosllavisë, por shkrimtari nuk pranoi. Ai shkoi në gjykatë si spektator.
Handke mori pjesë në funeralin e Millosheviçit në 2006-n, ku mbajti një fjalim:
“Bota, e ashtuquajtura Botë, di gjithçka për Jugosllavinë, Serbinë. Bota, e ashtuquajtura Botë, di gjithçka për Sllobodan Millosheviçin. E ashtuquajtura Botë e di të vërtetën. Kjo është arsyeja pse e ashtuquajtura Botë mungon sot, dhe jo vetëm sot, dhe jo vetëm këtu. Nuk e di të vërtetën. Po unë shoh. Unë dëgjoj. Unë ndiej. Mua më kujtohen gjëra. Kjo është arsyeja pse unë jam këtu sot, afër Jugosllavisë, afër Serbisë, afër Sllobodan Millosheviçit."